Tasdiqlangan fan dasturiga muvofiq ishlab chiqildi

Ta’lim olish sabablari 
Talabalar nisbati, foizda 
Yakuniy ifoda
(66 %) 
Yashash 
sharoitlarini 
yaxshilash. 
Ish 
topish 
imkoniyatini kuchaytirish. Karyera qilish. Malaka 
oshirish. Maqbul ish topish.
Shaxsiy 
taraqqiyot 
(24 %) 
Moxirlikni oshirish. Salohiyatni yuksaltirish. Bilim 
olish. Akademik qiziqishni davom ettirish. Shaxsiy 
hayot nazoratini qoʻlga kiritish. Ma’lum ijtimoiy 
darajaga maqsadli. 
Vaqtincha 
bandlik 
(10 %) 
Ishlashdan qochish. Dangasalik. Karyera boʻyicha 
qaror qabul qilishni kechiktirish. Ijtimoiy hayot. 
Vaqtichogʻlik qilish. 
Mavjud motivatsiya nazariylarining aksariyat qismida bir-biriga oʻxshash 
yondashuv kuzatilib, ular toʻliq boʻlmagan bilimni aks ettirmoqda. Asosiy farq ichki 
va tashqi motivatsiya yondashuvlarida koʻrinadi. Ichki motivga ega talabalar 
mushkullikni yechishga, fanni chuqur oʻzlashtirishga, oʻqishga qiziquvchi talabalar 

---

72 
hisoblanadi. Tashqi motivatsiyali talabalar esa, diplom yoki ma’lum darajani 
qoʻlga kiritish, tashqi mukofot yoki boshqalarning ma’qullashlariga maqsadini 
ustun qoʻyadilar (Harter, 1981). Ushbu yondashuvni biz shakllantirgan guruhlarga 
nisbatan, ya’ni ichki motivatsiyani shaxsiy taraqqiyot turkumi hamda tashqi 
motivatsiyani yakuniy ifoda turkumi bilan ma’no jihatdan tenglashtirish mumkin.
45
 
29-rasm 

“Motivatsiya”
tushunchasi “motiv” tushunchasidan kengroq ma’no va 
mazmunga ega. Shaxsning jamiyatda odamlar orasidagi xulqi va o’zini tutishi 
sabablarini o’rganish tarbiyaviy ahamiyatga ega bo’lgan narsa bo’lib, masalani 
yoritishning ikki jihati farqlanadi: 
10-jadval