Tarmoqdagi umumiy vaziyat va undagi raqobat tahlilining mazmuni va usullari

Odatda chiqish tusiqlari quyidagilarni o’z ichiga oladi:
- asbob-uskunalarga ajratilgan investitsiyalarni boshqa muqobil yunalishlarga ishlatib bo’lmaydi va agar kompaniya bu sohani tark etsa, asbob-uskunalarni tashlab yuborishga tug’ri keladi;
- chiqish qiymatining ishdan bushatiladigan ishchilarga to’lanadigan mablag’lar xisobiga qat’iy belgilab qo’yilganligi;
- xo’jalikning o’rta bo’g’inlari o’rtasidagi strategik o’zaro munosabatlar, masalan, senergizm yoki ular o’rtasidagi integratsiya;
- tarmoqqa iqtisodiy bog’liqlik; masalan, agar kompaniya diversiyalanmagan bo’lsa, u tarmoqda qolishga majburdir.
Tarmoqdagi Korxonaga ta’sir qilayotgan raqobat kuchlari tarmoqning xayot tsikli mobaynida o’zgarib, rivojlanib boradi. Tarmoqning jadal sur’atlar bilan o’sishi raqobat kuchlarini zaiflashtirib qo’yadi. Bu bosqichda ekspansiya va bozor sohalarini egallab olish uchun qulay imkoniyatlar mavjud bo’ladi. O’sish sekinlashgan paytda raqobatning va ayniqsa narx raqobatining xavfi kuchayib ketadi. Yetuklik bosqichida raqobat xavfi kamayadi, narx raqobatini narx peshqadamlarining kelishuvi xisobiga cheklash imkoniyati vujudga keladi. SHuning uchun bu bosqichda daromadlar nisbatan yuqori bo’ladi. Bu bosqichda narxga bog’liq bo’lmagan raqobat katta rolb uynashi mumkin bo’lib, u mahsulotlarni tabaqalash ustunliklaridan foydalanadigan kompaniyalar uchun juda muximdir. Tanazzul bosqichida vaziyat o’zgaradi. CHiqish tusiqlari yuqori bo’lsa, raqobat ayniqsa kuchayadi, daromad kamayadi va narx urushi xavfi vujudga keladi.
Porteming uchinchi kuchi xaridorlaming «savdolashish» imkoniyatidir. U eng yaxshi sifat yoki xizmat ko’rsatishga bo’lgan talab tufayli narxlarga bosim ko’rsatish xavfini vujudga keltiradi. Zaif xaridorlar esa, aksincha, narxlarning o’sishiga va daromadning ortishiga yul qo’yadilar.
Xaridorlar quyidagi hollarda ayniqsa kuchlidirlar18:
- yetkazib beruvchi soha bir necha kichik kompaniyalardan tarkib topgan bo’lib, xaridorlar kam bo’lganda;