Tarmoqdagi umumiy vaziyat va undagi raqobat tahlilining mazmuni va usullari

- sotib oluvchi kompaniyalar orqaga tomon vertikal integratsiyalanish xavfidan foydalana olmaganda.
Beshinchi raqobatchi kuch tovarning o’rnini bosuvchi mahsulotlarning paydo bo’lish xavfidir. Tovarning o’rnini tuliq bosa oladigan mahsulotlarning mavjudlgi jiddiy xavf tug’diradi va kompaniyaning narxlarini xamda daromadlarini cheklab qo’yadi. Ammo, agar kompaniya mahsulotlarining o’rnini bosa oladigan tovarlar kam bo’lsa, kompaniya narxlarni oshirishi va qo’shimcha daromad olishi mumkin. Kompaniyaning strategiyasi bu faktdan foydalana olishi lozim.
Tarmoqdagi raqobat darajasiga ko’ra kuyidagilarga bo’lanadi:
1. SHavqatsiz raqobat
2. Intensiv raqobat
3. Meyordagi raqobat
4. Jalb qiluvchi zaif raqobat
Bozorga yangi kirib kelgan Korxona yangi ishlab chiqarish quvvatiga ega bo’lishi , ayrim xollarda kattagina resurslarga ega bo’lishi mumkin. Bunday Korxonalar bozorda o’z o’rnini topib egallash uchun kurashadi. Bozorda yangi raqobatchining paydo bo’lishi quyidagi omillarga bog’liq:
Bozordagi vaziyat tez-tez o’ztarib turadi, chunki bozorda ishlayotgan kompaniyalar bozorga kirib kelayotgan yangi Korxonalarni o’z siyosatini o’zgartirishga majbur qiladi. Bozorda eng ko’p ta’sir qiladigan kuchlar raqobatni xarakatlantiruvchi kuchlar deb ataladi. Bu kuchlarni tahlil qilish 2 bosqichdan iborat19:
1. Xarakatlantiruvchi kuchlarni aniqlash.
2. Ushbu kuchlar ta’sirini aniqlash.
Bozorda eng ko’p uchraydigan xarakatlantiruvchi kuchlar quyidagilardan iborat:
• Iqtisodiy o’sishning o’zoq muddatli tendentsiyalaridagi o’zgarish:
• Istemolchilar tarkibi va tovarlardan foydalanish usullarining o’zgarishi:
• Yangi mahsulotlarni joriy qilish:
• Texnologik o’zgarishlar:
• Marketing tizimidagi o’zgarishlar:
• Yirik Korxonalarning bozorga kirishi yoki chiqishi:
Raqobat kuchlari tarkibida o’zgarish yasovchi omillar