Тақризчилар: доцентлар Н

Ўқитувчи дарсда ўқитиш натижалари ҳақида қайта 
ахборот олади. Ўқувчи ҳам ўзи ҳақида қайта ахборот олади 
(билими, англаш қобилияти, мотивлари, шахсий сифатлари, 
қобилияти ҳақида). Ана шу тарзда ўзаро ахборот олиш 
таълим регуляциясида (бошқариш, йўлга солишда) катта 
аҳамият касб этади. Айниқса, бу жараён ўқувчиларнинг жавоб 
бериш вақтида ёрқин кўринади. 
Жавоб бериш вақтида ўқувчининг психологик ҳолати, 
тадқиқотчиларнинг 
таъкидлашича, 
унинг 
материални 
қанчалик ўзлаштирганига эмас, балки кўпроқ ўқитувчининг 
ўқувчига муносабатидаги ҳулқига боғлиқ. 
Ўқувчи айбини «ушлаб олиш», жавобга ўринсиз аралашув, 
норозилик билдириш, аччиғини чиқариш, жавобга бепарволик, 
ўқувчи меҳнатига қизиқиш билдирмаслик каби ҳолатлар ўқувчида 
салбий 
муносабатларни 
келтириб 
чиқаради, 
билимларни 
объектив баҳолашда ноқулай шароитларни юзага келтиради ва, 
оқибатда, жуда кўплаб таълим-тарбия вазифаларини ҳал этишда 

---

105 
қийинчиликлар юзага келади. 
Турли кўринишдаги жамоа ишини ташкил этиш, жумладан, 
биргаликдаги суҳбат, мунозара, мусобақа, тортишувлар, ўртоқлар 
жавобларини гуруҳ бўлиб таҳлил қилиш, фикр билдириш ва 
бошқалар ўқувчилар ўзаро ҳамкорлик алоқаларининг юзага 
келиши ва ривожланишига, бир-бирини қўллаб-қувватлаш, жамоа 
бўлиб меҳнат қилиш ва фикрларни кўпчилик бўлиб ҳимоя қилиш 
каби сифатларини шакллантиришга ёрдам беради. 
VI. Таълимни ташкил этишнинг бошқа шакллари 
 
Таълимни ташкил этишнинг дарсдан бошқа шакллари ҳам 
мавжудки, булар дарс олдида турган муҳим вазифаларни 
самарали ва ҳар томонлама ҳал этишга яқиндан ёрдам беради. 
Ўқитишни 
йўлга