Тақризчилар: доцентлар Н

В) Кўрсатмалилик принципи
(ёки ошкоралик принципи). Мазкур 
принцип барча ўқувчиларни бир хил ва мавжуд меъзон асосида 
ошкораликка асосланган ҳолда синовдан ўтказишни тақозо этади. 
Ташҳис жараёнида белгиланган ҳар бир ўқувчининг рейтинги 
кўргазмали, ошкоралик, қиёсий характерга эга. Ошкоралик ёки 
кўрсатмалилик баҳони эълон қилиш ва таҳлил этишни талаб этади.
Баҳо 
- бу ўқувчига бўлган талаблар эталони ҳақида фикр юритиш, 
педагог объективлилига баҳо бериш имконини берувчи мўлжал деб 
ҳисоблаш мумкин. 
Ушбу принципни зарурий шарти, ташҳис натижаларини қизиққан 
инсонларга эълон қилиш, муҳокама ва таҳлилни ўтказиш ва шу асосда 
камчиликларни тугатишнинг келажак режаларини ишлаб чиқишдан 
иборат. 
6. Ташҳис ва назорат қилишнинг мантиқий изчиллиги.
Ўқувчилар билим ва кўникмаларини ташҳислаш, назорат қилиш, 
текшириш ва баҳолаш уларни ўрганиш қайси ситсемалилик ва 
изчилликда ўрганилган бўлса, худди шундай мантиқий изчилликда 

---

115 
амалга оширилиши керак.
Текшириш тизимида биринчи звено
ўқувчи билим даражасини 
дастлабки аниқлаш,
ўрганишдан иборат. Одатда бундай текширишдан 
кутилган мақсад ўқувчи билим ва кўникмаларида мавжуд хатоларни 
аниқлаш ва кейинги билим босқичига тайёрлашдан иборат. 
Иккинчи 
звено
бу ҳар бир мавзуни ўрганиш жараёнидаги жорий текширишдан 
иборат. Ушбу текширишни ҳар бир дарсда амалга ошириб борилсада, 
лекин ўқувчи томонидан ўқув дастуридаги айрим элементларни 
ўзлаштиришни 
ташҳис 
қилиш 
имкониятини 
беради. 
Жорий 
текширишнинг бош вазифаси ўргатувчи характерга эга. Бундай 
теширишнинг шакл ва методлари материалларни мазмуни, унинг 
мураккаблик даражаси, ўргатувчиларнинг ёши ва тайёргарлик даражаси 
ўқитишнинг даража ёки мақсади аниқ шарт-шароитларга турлича 
бўлиши мумкин.