Тақризчилар: доцентлар Н

-
“яхши” , “қониқарли”
каби баҳо меъёрлари билан характерланади.
Баҳолаш
- бу маълум бир ва бир неча рақамларни ўлчаш ва 
ҳисоблаш натижаси эмас, балки баҳолаш меъёрига берилган аҳамият 
алоҳида қийматга эга. 
Ўзлаштириш (ўқитиш самарадорлиги) кўрсаткичи қуйидагича 
формулада ўз аксини топади. Б-Х, Т.(100%). Бу ерда Б-ўзлаштириш 
баҳоси (самарадорлиги, ўрганганлиги); Х-ҳақиқий ўзлаштирилган 
билим ва кўникма ҳажми; Т-тўлиқ ўзлаштириш учун таклиф этилган 
билим, кўникма ҳажми. Кўриниб турганидек, ўзлаштириш ёки 
ўрганганлик кўрсаткичи 100%-тўлиқ ўзлаштириш, ўрганганлик ва О% 
билим ва кўникмаларнинг тўлалигича йўқлиги. 
Бу мезон бўйича баҳони аниқлаш учун ўзлаштирилган ва таклиф 
этилган билим ва қўникмалар ҳажмини белгилаш зарур. 
5.Ташҳис ва назорат қилиш принциплари. 
Ўқувчиларнинг ўзлаштирганлик даражасини ташҳис қилиш 
ва назорат қилишни муҳим принциплари бўлиб объективлик, 

---

114 
ситсемалилик, кўрсатмалилик ҳисобланади.
А) Объективлик принципи.
У илмий асосланган ташҳисли 
тестлар мазмуни (топшириқ, саволлар), ташҳисли жараён, барча 
ўқувчилар билан тенг, дўстона муносабатлар билим, кўникмаларни 
баҳолаш аниқ, адекватив тарзда белгиланган муносабатлар, билим 
кўникмаларни баҳолаш аниқ, адекватив тарзда белгиланган баҳолаш 
мезонларида ўз ифодасини топади. Ташҳиснинг объективлиги амалда 
қўйилган баҳолар, назорат қилишнинг метод ва воситалари ҳамда 
педагогдан қатъий назар, ташҳисни амалга ошириш мақсадини 
белгилайди. 
Б) Ситсемалилик принципи.
Ушбу принцип замирида ташҳисли 
назорат дидатик жараёнларнинг барча босқичларида билимни идрок 
қилишдан бошлаб уни амалий қўллашгача бўлган тизимда амалга 
оширилиши 
керак. 
Ситсемалилик 
ўқувчиларни 
мазкур 
ўқув 
муассасасига келганининг биринчи кунидан, то уни битириб кетгунига 
қадар доимий ташҳис қилишни талаб этади. Мактаб назорати ўқувчи 
нимани билиши ва уддалаши зарур бўлган муҳим билим ва 
кўникмаларни маълум оралиқда амалга оширишни тақозо этади. 
Ситсемалилик принципи ташҳис ўтказишга комплекс ёндашишни тақозо 
этади, яъни назорат қилишнинг турли шакл, метод ва воситалари, 
текшириш, баҳолаш ўзаро боғлиқ ҳолда битта мақсадни амалга 
оширишга хизмат қилади.