Тақризчилар: доцентлар Н

Ушбу принцип ўқитувчидан ўқувчиларнинг билиш 
фаолиятига раҳбарлик вақтида тушуниш, конкретлилик ва 
мавҳумлик жараёнларининг бир-бирига тўғри келишини 
ҳисобга олишларини талаб қилади. 
Шу билан бирга, мазкур принципни амалга ошириш ва 
ўқувчиларнинг фикрлаш жараёнларига раҳбарлик ўқитувчи 
олдига мураккаб ва аниқ вазифаларни қўяди: 

---

77 
•
Тушунчаларни, энг муҳим белгиларни тўғри ажратиш ва 
умумлаштиришга ўргатиш, юзаки, тор белгиларни ажратишда 
эҳтиёт бўлиш. 
•
Мустақил билишда қиёслашга ўргатиш, ҳодиса ва
жараёнларни умумийлик, ўхшашлик, фарқи жиҳатдан ажрата 
олишга ўргатиш. 
•
Ўрганилаётган жараёнлар ва ҳодисаларни анализ ва 
синтез қилишни бирга олиб бориш, яхлит умумлаштиришга 
ўргатиш. 
•
Ўқувчиларни билиш жараёнида дедуктив тарзда 
ёндашишга, умумийликдан хусусийликка қараб боришга 
ўргатиш. 
•
Ўқитиш олдида турган аниқ мазмун ва вазифалар яхлит 
дедуктив ва индуктив тарзда таҳлил қилишга ўргатишни 
тақозо этади. 
 
IV. Кўрсатмалилик принципи
 
Воқеа, ҳодиса, предметлар ва улар ўртасидаги бевосита 
ҳамда бавосита боғлиқликларни, ҳар бир нарса ва жараённи 
жонли билишга қараб етаклайдиган принцип, бу 
- 
кўрсатмалиликдир.
Шунингдек, 
кўрсатмалилик 
билишда 
конкретликдан абстракцияга, жонли билишдан мушоҳада, 
тафаккур, мантиқий билиш сари етаклашда алоҳида ўрин 
эгаллайди. Унинг образлилиги, жараён билан боғлиқлиги мазмун 
реаллигида ўз ифодасини топган. 
Шунга кўра, кўрсатмалилик принципининг асосий 
кўринишларини қараб ўтамиз: