Tarix-7 2017.(Uzb). indd

56-rasm. O‘rta asrdagi
shahar hayoti

---

68
III BOB. JAHON XALQLARI O RTA ASRLARNING RIVOJLANGAN DAVRIDA
Kechasi xandaqlar ustidagi ko‘priklar ko‘tarib qo‘yilgan va 
shahar darvozasi yopilgan.
S h a h a r m a rk a z id a b o z o r m a y d o n i, u n in g y o n id a
ib o d a tx o n a jo y la sh g an . S h ah ar kengashi b in o si — ra - 
tusha ham shu yerda qurilgan. Shahar mavzelari alohida 
d a h a la rg a b o ‘lin g a n . D a h a la rn in g h a r b irid a m a ’lum
kasb-kordagi hunarm andlar yashaganlar.
Shahardagi uylarning aksari qism i yog‘o ch d an q u ril­
gan. U la r ju d a zich qurilgan b o ‘lib, k o ‘p in c h a b ir-b i- 
riga tutashib ketgan. K o ‘chalar tor, ayrim lari eniga ikki 
m etrd an h am oshm agan. T u nda k o ‘chalar yoritilm agan, 
suv quvurlari va kanalizatsiya b o ‘lmagan. Chiqindilar ham
to ‘g‘rid an -to ‘g‘ri ko ‘chaga tashlanavergan. Aholining zich 
joylashishi ham da tozalikning b o ‘lmasligi yuqum li kasal- 
liklarning tez -tez takrorlanib turishiga, k o ‘plab kishilar- 
ning bevaqt o ‘lim iga olib kelgan. Y ong‘in lar ham sodir 
b o ‘lib, yog‘ochdan zich qurilgan uylardan tashkil topgan 
ko ‘chalar, mavzelar to ‘lig‘icha yonib bitgan.
S h ah ar aholisi. S h ah arlar ah o - 
lisining asosiy qismini h u n arm an d ­
lar, savdogarlar tashkil qilgan. Yirik 
shaharlarda boy zodagonlar, feodal­
lar, am aldorlar, tabiblar, ruhoniylar 
ham talaygina b o ‘lgan.
S h ah ar ah o lisin in g k a tta qism i 
dehqonchilik bilan shug‘ullanishda 
davom etgan. Q al’a devori atrofida 
e k in z o rla r, b o g ‘lar, p o liz h a m d a
q o ‘y, qoramol, otlar o ‘tlab yurgan yaylovlar joylashgan.
O ‘rta asr Y evropa sh a h arla rid a a h o lin in g soni 3—5 
m ingdan ziyod b o ‘lmagan. XIV—XV asrlarda ham 20—30 
m ing kishi yashagan shaharlar yirik shaharlardan hisob- 
langan. Eng yirik shaharlar: Parij, Konstantinopol, Milan, 
Florensiya, K ordova, Seviliyalarda 80—100 m ing ah o li 
yashagan.
Hunarmandchilik va sexlar. Shaharlar xo‘jaligining asosi 
hunarm andchilik b o ‘lgan. H unarm and ishlab chiqaruvchi 
ish qurollari egasi b o ‘lib, x o ‘jaligini m ustaqil yuritgan.