Tarix-7 2017.(Uzb). indd

hunarmandi

---

III BOB. JAHON XALQLARI O RTA ASRLARNING RIVOJLANGAN DAVRIDA
71
lo q x o ‘ja lik m a h s u lo tla rig a ta la b h a m osh ib b o rg an . 
O ‘z nav b atid a, yirik yer egalari va d eh q o n larn in g ye- 
tish tirad ig an m ah su lo tlari k o ‘p ay ish id an m anfaatdorligi 
ortgan. O ‘z mahsulotlarini sotib, hunarm andchilik buyum- 
larini xarid qiluvchilar ko ‘paya boshlagan. Yirik shaharlar 
faqat atrofdagi viloyatlar bilangina emas, chet mamlakatlar 
bilan ham savdo aloqalarini o ‘rnatgan. Ilk o ‘rta asrlarda- 
gi n atu ral x o ‘jalik o ‘z o ‘rn in i tovar xo ‘jaligiga b o ‘shata 
boshlagan.
Tovar xo‘jaligi — mahsulotlarni bozorda sotish yoki 
ayirboshlash uchun ishlab chiqaruvchi xo‘jalikdir.
Savdoning jonlanishi yo‘llar yaxshilanishini talab etgan. 
Fransiyada qirol farm oniga b in o an asosiy y o ‘llarga tosh 
yotqizila boshlangan. D aryolar ustida yog‘och va toshdan 
ko‘priklar qurish ishlari y o ‘lga qo‘yilgan.
Sharq m am lakatlari bilan savdo. Suriya, M isr, E ron 
va O ‘rta Osiyogacha borgan yevropalik savdogarlar Sharq 
b o z o rla rid a n shoyi g azlam ala r, z e b -z iy n a t b u y u m lari, 
ziravorlar xarid qilardilar. G ‘arb va Sharq m am lakatlari 
orasidagi aloqalarning yuksalishida X itoydan boshlanib, 
O ‘rta O siyodan o ‘tgan Buyuk Ip ak y o ‘lining aham iyati 
beqiyos edi. Bu karvon yo‘li O ‘rta yer dengizining sharqiy 
sohiliga qadar davom etgan.
G ‘arbiy Yevropada X III—XV asrlarda: Ispaniya, Italiya, 
Janubiy Fransiyani dengiz orqali V izantiya h am d a Osi- 
yo m am lakatlari bilan bog‘lash u ch u n Levant, shim olda 
Boltiq dengizi orqali London, Bryugge, Lyubek, Novgorod 
shaharlarini o ‘zaro bog‘lash uchun Shimoliy savdo yo‘llari 
xizmat qilgan.
Shimoliy savdo yo ‘li b o ‘ylab joylashgan Germaniyaning 
70 dan ziyod shaharlari Ganza shaharlar ittifoqiga kirgan.
Levant yo‘lida joylashgan Venetsiya va Genuyalar kuch- 
li dengiz floti tuzib, ularning savdodagi raqobati b a ’zida 
urushlarga ham aylangan.
S av d o g arlar va b ozorlar. S h ah arlik lar o ‘z foydasiga 
m ol so tish n i, kim ga q arzga p u l b e rish n i, n im ag a pul 
sarflashni yaxshi bilganlar. T in ib -tin c h im a s savdogarlar

---

72