Tarix-7 2017.(Uzb). indd

shaharlarda maxsus ochilgan ustaxonalarda hunarmandlar
tayyorlashi bilan ular arzonlasha boshlaydi. X IV asrdan

---

116 
I V BOB. YEVROPADA MARKAZLASHGAN DAVLATLARNING TASHKIL TOPISHI
boshlab qog‘ozdan keng foydalanish kitob ishlab chiqa-
rishni yanada qulaylashtiradi.
N em is m uhandisi Iogann Gutenberg 1445-yilda kitob
b o sish d astgoh in i k a sh f qiladi. U n in g ixtirosi k itob n i
ommaviy tarqalishiga olib keladi.
Fan taraqqiyoti. Oksford universiteti pro-
fessori Rojer Bekon (XIII asr) fandagi yu-
tuqlarga faqat ilmiy kuzatishlar va tajribalar
y o ‘li bilan erishish mumkinligini isbotlaydi.
U ning o ‘zi optika, fizika, kimyo fanlariga
oid tajribalar o ‘tkazadi. B ek o n o ‘zi su-
zadigan kema, suv osti kemasi va havoda
uchadigan apparatlar qurish m um kinligini
aytgan. B e k o n n in g h a y o ti q iy in ch ilik la r
va xavf-xatarlar ichida, cherkov ta ’qibida
o ‘tgan.
O ‘rta asrlarda astrologiya, alkimyo fanlari yuksak rivoj­
langan. Munajjim-astrologlar osm on jismlari harakatlarini
o ‘rganib, kelajakni oldindan aytib berishga intilganlar.
Q irollar, sarkardalar, savdogar va sayyohlar biror tad-
birni bosh lash d an avval, albatta, ular b ilan m aslahat-
lashganlar. Alkim yogarlar har qanday m a ’danni oltinga
aylantiruvchi «sehrli toshni» izlaganlar. Tajribalar yangi
kimyoviy birikmalar, kislotalar, mineral b o ‘yoqlar olishga
im kon beradi. Munajjim va alkimyogarlar o ‘z izlanishlari
davomida kimyoviy pech, tozalash, haydash, filtrlash as-
bob-uskunalarini ixtiro qilganlar.
9 ?
1. O‘rta asr kishilarining dunyo haqidagi tasavvurlari