Tarix 6-sinf

Xuanxe daryosi

5. §. Qadimgi Xitoy sivilizatsiyalari

Xitoyda sivilizatsiya ildizlari
Misr, Mesopotamiya va Hin- distondagi kabi Xitoyda ham qadimgi sivilizatsiyalar Xu- anxe va Yantszi degan katta

daryolar bo‘ylarida vujudga kelgan. Mil. avv. 3-ming yillikning oxirlarida qadimgi Xitoy hududida ilk davlat Xuanxe daryosining o‘rta oqimida paydo b‘oladi. Bu davlatni Sya sulo- lasi hukmdorlari boshqarib turganlar. Shan qabilasining boshlig‘i Sya sulolasi podshosini taxtdan ag‘darib, davlatni o‘ziga bo‘ysundir-
_gan. Xitoy amaldori

Mil. avv. II ming yillikda Shan davlatning hududi
Milodiy II asrda xalq qo‘zg‘olonlari bo‘lib o‘tgan joylar

Qadimgi Xitoy

Shu tariqa davlat nomi ham uning bosh shahri nomi kabi «Shan» deb atal- gan. Mil. avv. 3-ming yillikning Shan- ga qo‘shni chjou qabilasi bostirib kiradi, uning hukmdori Shan yerlarini o‘zinikiga

Sholi dalasi

qo‘shib oladi va «Chjou» degan katta davlat- ni bunyod etadi. Davlat ulkanligi bois hukm- dorlar uni «Osmon ostidagi podsholik», o‘zlarini esa «Osmon o‘g‘illari» deb atash- gan. Butun Shimoliy Xitoy ana shu davlat tarkibiga kirgan.

Xitoy aholisi

Dehqonchilik Xitoyda azal-

Boy amaldorning turar joyi

_{mashg‘ulotlari} dan e’tiborli va faxrli kasb
hisoblab kelingan. Asosiy
dehqonchilik ekinlari javdar va bug‘doy bo‘lgan. Keyinchalik xitoyliklar sholi yetishtira boshladilar, sholi urug‘i Hindistondan keltiril- gan.
Xitoy aholisi «choy» daraxtini ham yetish- tirganlar, uning barglaridan shifobaxsh ichim- lik bo‘lmish «choy» tayyorlanadi. Choy tez orada butun jahonga tarqaldi.

O‘zingizni sinang!

Tut daraxtini yetishtirish Xitoy aholisining asosiy mashg‘ulotlaridan biri bo‘lgan. Tut bargi bilan ipak qurti boqiladi. Ipak qurtlari pillalarga tolalarni o‘raydi, pilladan esa nihoyatda yengil va nafis mato bo‘lmish ipak shoyi tayyorlanadi.