Тарийхый география

2. Өзбекистан Республикасының ҳәкимшилик-aймақлық дүзилиси

Өзбекистан Республикасының аймағы Қарақалпақстан Республикасы, 12 ўәлаят ҳәм Ташкент қаласынан ибарат.

Қарақалпақстан Республикасы 1990-жылы 14-декабрьде суверен республика ҳуқықын алған. Қарақалпақстан республикасы Әмиўдәрьяның төменги ағымында жайласқан болып, улыўма майданы 166,6 мың кв. км. қурайды, Өзбекистан майданының 38 % ин ийелейди. Бул жерде 1543,3 мың адам жасайды. Пайтахты Нөкис қаласы есапланады. Қарақалпақстан қурамына 15 аўыл районлары ҳәм 12 қала киреди.
Әндижан ўәлаяты 1941-жылы 6-мартта шөлкемлестирилген болып, Ферғана ойпатының шығыс бөлиминде жайласқан. Майданы 4,2 мың кв. км. қурайды. Халқы ең тығыз ўәлаятлардан бири болып, 2253,5 мың адам жасайды. Ўәлаят халқының 1/3 бөлими қалаларда жасайды. Ўәлаят қурамына 14 аўыл районлары ҳәм 11 қала киреди. Ўәлаят орайы – Андижан қаласы.
Бухара ўәлаяты республикамызда дәслеп шөлкемлестирилген ўәлаятлардан есапланады. Ўәлаят мәмлекетимиз қубласында жайласқан болып, Қызылқум шөлиниң үлкен бөлимин ийелеген. Ол 1938-жылы 15- апрелде шөлкемлестирилген. Ўәлаят ийелеген майданы жүдә үлкен болып, 144,3 мың кв. км.ге тең. 1982-жылы Наўайы ўалаяты шөлкемлестирилгеннен соң, Бухара ўәлаятының үлкен бөлими сол ўәлаят ушын ажыратылды. Ҳәзир Бухара ўәлаяты 40,3 мың кв. км. ди ийелейди. Халқы 1460,6 мың адам. Ўәлаят қурамында 11 аўыл районлары ҳәм 11 қала бар.
Жиззах ўәлаяты 1973-жылы 29-декабрьде шөлкемлестирилген болып, майданы 21,2 мың кв.км. тең. Халқы 1011,1 мың адам. Барлық халқының 30,1 % ин қала, қалған 69,9 % ин аўыл халқы қурайды. Ўәлаят қурамында 12 аўыл районлары ҳәм 7 қала бар. Ўәлаят орайы – Жиззах қаласы.
Наўайы ўәлаяты 1982-жылы 20-апрелде шөлкемлестирилген. 1988-жылы 6-сентябрьде сапластырылып, 1992-жылы 28-июньде қайта шөлкемлестирилген. Наўайы ўәлаяты Өзбекистанның орайлық бөлиминде жайласқан. Майданы 111,0 мың кв. км. қурайды. Халқы 798,7 мың адам. Қала халқы 40,2 % ти қурайды. Ўәлаят қурамында 8 аўыл районлары ҳәм 6 қала бар. Ўәлаят орайы 1958-жылы шөлкемлестирилген Наўайы қаласы.