Tarbiya: muammo, yechim

II. Zamonaviy fan va ta’lim-tarbiya: muammo, yechim, natija
 
HTTP://INTERSCIENCE.UZ/ 
54 
o`zi xuddi muxandis kabi chizmasini chizishi yoki rangli qog`ozlardan yasashi mumkin. 
Shunda esa darsni mukammal o’zlashtirib olishlariga imkon yaratadi. Masalan; 
Maktab qurilishiga birinchi kuni 6 tonna qum, ikkinchi kuni 13 tonna qum keltirildi. 
Quruvchilar bir kunda 8 tonna qumni ishlatishdi.Qurilish maydonida necha tonna qum qolgan? 
Natijani kilogrammda ifodalang. 
6 t+13 t=19 tonna qum ikki kunda keltirilgan. 
19 t-8 t=11 tonna qum qolgan. 
11 t=11000 kg qum 
Javob: Qurilish maydonida 11000 kg qum qolgan. 
Bu masala asosida maktab, uy rasmini chizishlari mumkin. Bola bir darsning o’zida 
maktab ilm dargohi ekani haqida o’rgandi, maktab haqida bildi va rasm chizdilar, maktab 
haqida masala echdilar, maktabning o`rni, ahamiyati haqida bilib oladilar. Shunday qilib 
o’quvchi birgina integratsiya darsida juda ko’p ma'lumotlarga ega bo’ldi va uzoq vaqt esda 
saqlab qoladilar deb o’ylayman. Matematika, jismoniy tarbiya, tabiat, musiqa darslari 
mujassamlashtirilsa foydadan holi bo’lmaydi. Musiqa eshitish, mavzu yuzasidan misol echish, 
narsalar yasash bular hammasi darsni yaxshi chiqishiga olib keladi deb o’ylayman. Fanlarni 
integratsiya qilib dars o’tilganda quyidagilarga e'tibor berish kerak. 
Har bir dars muayyan maqsadga yo’naltirilgan bo’lishi kerak. 
Fanlararo aloqalarga oid tanlangan qo’shimcha material o’tiladigan mavzu bilan 
bog’lanishi shart. 
Sinf o’quvchilari faolligini oshirish maqsadida ular bilan ishlash yo’llarini aniqlash 
mumkin. 
Pedagogik va xususiy-metodik bilimlar orasidagi o`zaro integratsiyalashuvi 
quyidagilardan iboratdir. 
1.Pedagogik turkum fanlari hamda xususiy metodik fanlar integratsiyasining didaktik 
sintezi va fanlararo aloqadorligi o`qituvchining kasbiy fazilatlarini shakllantirishning muhim 
omili bo`lib xizmat qiladi. 
2.Pedagogik va xususiy-metodik bilimlarning integratsiyasi o`qituvchi tomonidan kasbiy 
faoliyat jarayonida texnik vositalardan foydalanish, axborot texnologiyalaridan foydalanish 
ko`nikmalarini shakllanishiga yordam beradi. 
O`qituvchining shaxsiy-pedagogik faoliyatidan kutiladigan va erishiladigan natijalar 
o`quvchi shaxsi,uning yo`nalganligi,tarbiyalanganlik holati va ijtimoiy faoliyatni tashkil 
etishga tayyorligi,bilim loishni davom ettirishi,aqliy va jismoniy madaniyati kabi holatlar bilan 
belgilanadi.Kutilayotgan natijalarning eng yuqori darajasi o`qituvchining kasbiy malakasi 
hisoblanadi. 
O`qituvchining kasbiy-pedagogik tayyorgarligi mazmunini loyihalashtirish jarayoni 
asosida,yakuniy maqsadni aniqlashdan uning yakuniy natijasini loyihalashtirishgacha bo`lgan 
davrni o`z ichiga oluvchi o`zaro mantiqiy bocqichlar o`z ifodasini topadi. 
Zamonaviy o`qituvchiga xos sifatlar belgilab chiqilgan. 
-shaxsiy xislatlar (bolalarni yaxshi ko`rish,ularni sevish,jamoat ishlarida faollik) -kasbga 
xos bilimlarga egalik (ta`lim va tarbiya jarayoni mohiyati bilan uning maqsad vazifalarini 
tushinishi,yosh psixologiyasi va pedagogik psixologiya asoslarini bilishi) 
-o`z kasbiga xos xislatlar (hozirgi zamon pedagogikasiga oid metodalogik bilimlarni 
egallashi, pedagogik fantaziyaning rivojlanganligi) 
-shaxsiy-pedagogik uddaburonlik (mashg`ulotlar uchun zarur materiallarni tanlay olishi, 
bolalarning bilish faoliyatini boshqara olish, o`quv maqsadlarini rejalashtira olishi) 
-muloqatga kirisha olishi(kommunikativlik) malakasiga egalik (bolalarni o`ziga jalb eta 
olishi va ota-onalar bilan maqsadga muvofiq pedagogik munosabatlarni tiklashni bilishi) 
-ijodiy xislatlar (o`quvchilarni tarbiyalash dasturini ishlab chiqish va uni amalga oshirish 
qobiliyati) larga mos o`qituvchi shaxsini kamol toptirishni davlatimiz belgilab qo`ygan. 

---