Тарқатма ва тақдимот материаллари

Ялпи миллий даромад (ЯМД) - шу мамлакат резидентлари ва хорижий мамлакатлар ЯИМни яратиш давомида олган бирламчи даромадлари (мулкдан олинган даромад билан бирга)нинг йиғиндиси.
Ялпи миллий ихтиёрдаги даромад (ЯМИД) - шу мамлакат резидентлари томонидан олинган бирламчи даромадлар ва соф жорий трансфертлар йиғиндисидан иборат.
Даромадларни бирламчи тақсимлаш ҳисобламаси
Бу ҳисобламанинг ўзи қуйидаги ҳисобламаларни ўз ичига олади:

1. 
   Даромадларнинг ҳосил бўлиш ҳисобламаси;
   
2. 
   Даромадларни бирламчи тақсимлаш ҳисобламаси.
   

Даромадларнинг ҳосил бўлиш ҳисобламаси - даромадларни бирламчи тақсимлаш ҳисобламасининг таркибий қисми ҳисобланади. Бу ҳисоблама ишлаб чиқариш ҳисобламаси каби секторлар бўйича ҳам, тармоқлар бўйича ҳам тузилади. Унда ЯИМнинг институтцион бирликлар томонидан моддий маҳсулот ва хизматларни ишлаб чиқарувчиларга бирламчи даромад тўлаш учун ишлатилиши кўрсатилади.
Бирламчи даромадга қуйидагилар киради:

1. 
   Ишлаб чиқариш фаолиятидан келадиган даромад ;
   
   1. 
      Ёлланма ишчиларнинг меҳнат ҳақи;
      
   2. 
      Ишлаб чиқариш ва импортга солиқ;
      
   3. 
      Фойда ва аралаш даромадлар.
      
2. 
   Мулкдан келадиган даромад, яъни бошқа институтцион бирликларга молиявий ва номолиявий активларни, шу жумладан, ер, фойдали қазилмалар ва бошқа ноишлаб чиқариш активлари, патент ва лицензияларни вақтинчалик фойдаланишга беришдан келадиган даромадлар. Уларга қуйидагилар киради:
   
   1. 
      Фоизлар;
      
   2. 
      Ташкилотларнинг тақсимланган даромади (дивидент);
      
   3. 
      Қайта инвестиция қилинадиган чет эл инвестициялари;
      
   4. 
      Суғурта полислари эгаларига юклатилган мулк даромади;
      
   5. 
      Рента.
      

Даромад ҳосил бўлиш ҳисобламасида мулкдан даромад акс эттирилмайди. Даромад ҳосил бўлиш ҳисобламаси ишлаб чиқариш жараёни билан боғлиқ тақсимлаш жараёнини акс эттиради. Унинг кўрсаткичлари тизимига қуйидагилар киради:

1. 
   Меҳнатга ҳақ тўлаш;
   
2. 
   Ишлаб чиқаришга соф солиқлар;
   
3. 
   Корхоналарнинг ялпи фойдаси;
   
4. 
   Аҳолининг аралаш даромадлари.
   

Ҳисобламанинг ресурс қисмида бозор нархидаги ЯИМ ва ишлаб чиқариш ҳамда импортга субсидиялар акс эттирилади.
Фойдаланиш қисмида эса ЯИМ нинг бирламчи тақсимланиш унсурлари кўрсатилади. Булар;

• 
  Иш ҳақи;
  
• 
  Ишлаб чиқариш ва импортга солиқлар;
  
• 
  Асосий фондларнинг истеъмоли;
  
• 
  Фойда.