Тарқатма ва тақдимот материаллари

1-масала. Мамлакат аҳолиси сони тўғрисида қуйидаги маълумотлар берилган. Мамлакат аҳолисининг ўртача ёшини ва берилган йиллар бўйича динамикасини аниқланг:

Йиллар	Аҳоли сони	Шу жумладан.
		15ёшгача	15-65ёш	65-80ёш	80 ёшдан катта
2006	117,06	26,03	82,51		2,22
2007	121,05		85,90	9,70	2,96
2008	123,61	20,41		12,45	3,72
2009	125,57	19,96	86,93		4,00

Масала ечими




2-масала. Мамлакат аҳолиси сони тўғрисида қуйидаги маълумотлар берилган (минг киши): йил бошидаги аҳоли сони 125 573, йил мобайнида 1221, туғилиб 924 ўлди. Мутлоқ механик қўшимча ўсиш –50 минг киши. Аҳолининг табиий ва механик харакати кўрсаткичлари аниқлансин:
Масала ечими
1. Йилохиридаги аҳоли сони:
минг киши.
2. Ўртача аҳоли сони:
минг киши.
3. Туғилиш коэффициенти:
ёки 9,7 ‰
ёки 7,35 ‰

‰
‰
‰- 2,35‰қ-0,42‰
3-масала. Мамлакат аҳолиси сони тўғрисида қуйидаги маълумотлар берилган (минг киши.): 1.01.2009 йил – 125032; 1.03 –125132; 1.08 – 125372. 1.10 – 125484; 1.01.2010 йил –125573. Йил мобайнида 1229 минг бола туғилиб,877 минг киши ўлди.
Аниқланг:
1. Ўртача аҳоли сони :
2. Туғилиш,ўлиш ва табиий ўсиш коэффциентларини.
3. Механик ўсиш коэффицентини.
4. Аҳолининг ҳаётийлик коэффицентини.
Масала ечими
1. минг киши
2. ‰
3. ‰
4. ‰
5.
‰ қ 4,5‰ – 2,8 ‰қ1,5‰
4-масала. Қуйидаги аҳоли сони тўғрисида берилган шартли маълумотлар асосида ва ёшлар бўйича яшаш коэффициентлари асосида, меҳнатга лаёқатли ёшгакирувчи аҳолининг келгуси 3 йилданги сони аниқлансин:

Ёш, йил	Шартли ёшлар бўйича яшаш коэффициенти	Аҳоли сони, киши
13	0,996148	5320
14	0,995800	5028
15	0,995560	4180

Масала ечими: Аҳолининг истиқболдаги сони қуйидагича аниқланади:
Биринчи йил учун:



Иккинчи йил учун:


Учинчи йил учун:

Демак, меҳнатга лаёқатли ёшга кирувчи аҳоли сони: биринчи йили – 4161, иккинчи йили – 4985, учинчи йили – 5254, жами – 14400 киши.


14-МАВЗУ. МЕҲНАТ БОЗОРИ СТАТИСТИКАСИ


Режа:
1. Иқтисодий фаол аҳоли тушунчаси. Унинг сони ва таркиби.
2. Меҳнат ресурслари статистикаси. Меҳнат ресурслари сонини ҳисоблаш усуллари.
3. Иқтисодиётда банд бўлганларнинг фаолият соҳаси, мулк формаси, хўжалик юритиш формаси ва мамлакат ҳудудлари бўйича тақсимланишини статистик ўрганиш.
4. Корхона ва ташкилотларнинг ходимларини асосий ва асосий бўлмаган фаолиятлари бўйича тақсимланиши.
5. Иқтисодиёт тармоқларида банд бўлган ходимлар сони.
6. Ишчи кучи ҳаракати статистикаси.
7. Иш вақти фондларининг таркиби.
8. Иш жойларидан фойдаланиш кўрсаткичлари статистикаси.

Корхона ходимлари сони ҳақида маълумот корхона меҳнат ҳисоботида акс эттирилади. Корхона ходимлари сонининг бирламчи ҳисоботи ишга қабул қилиш ва ишдан бўшатиш буйруқларидан бошланади ва корхона ходимларининг кунлик рўйхатдаги сонига киритилади. Ҳамма ходим тоифалари, доимий, вақтинча, мавсумий ишга қабул этилган, асосий ёки ёрдамчи иш фаолиятига қарамасдан, корхона таркибида алоҳида штатдаги ходимлардан ташқари ўриндошлик бўйича ишловчилар (совместителларнинг) ҳисоби ҳам юритилади.

Рўйхатдаги ходимлар сонига ишга қабул қилиш ҳақида буйруқ чиққан кундан бошлаб, то ишдан бўшатиш ҳақида буйруқ чиққунча рўйхатда бўлганлар киритилади. Доимий ходимлар сонига ишга қабул қилиш буйруғида муддати кўрсатилмаган ҳодисалар киритилади.
Вақтинча ходимлар сонига икки ой муддатгача ёки вақтинча ишламаётган ходимлар ўрнига ишлашга 4 ойгача қабул қилинганлар киритилади. Мавсумий ходимларга олти ойгача мавсумий иш бажариш учун қабул қилинганлар киритилди.
Календарь иш куни рўйхатдаги ходимлар сонига шу куни ҳақиқий ишлаганлар ва турли хил сабабларга кўра ишламаганлар киритилади:

• 
  хизмат сафарида бўлганлар;
  
• 
  навбатдаги ва қўшимча таътилда бўлганлар;
  
• 
  давлат ва ижтимоий мажбуриятларни бажариш билан банд бўлганлар;
  

• 
  оилавий сабабларга кўра;
  

• 
  соғлиғи туфайли;
  

• 
  маъмурият рухсати билан;
  

• 
  ишга чақириш бўйича дам олаётганлар;
  

• 
  ўз ҳисобидан таътил;
  

• 
  корхона бўш туриши туфайли;
  
• 
  икки ёшгача бола тарбияси таътили;
  

• 
  туғруқ таътили;
  

• 
  тўла иш ҳафтаси бўйича ишламаслик шарти билан ишга қабул қилинганлар;
  
• 
  ўқув таътилини ўтаётган, таълимнинг сиртқи йўналишдаги талабалар ва ҳ.к. лар.