Тараққиёти босқичлари: Ғарб фалсафаси. Режа


XIX аср охиридаги ва ХХ асрдаги Ғарб фалсафаси



Download 308,84 Kb.
Pdf ko'rish
bet15/16
Sana24.02.2022
Hajmi308,84 Kb.
#226213
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   16
Bog'liq
1-Мавзу

XIX аср охиридаги ва ХХ асрдаги Ғарб фалсафаси. XIX асрнинг охири – ХХ асрнинг 
бошларидаги давр шу билан ажралиб турадики, фалсафий мактаблар XIX аср иккинчи 
ярмида ижод қилган мутафаккирларнинг ғояларини ривожлантириб, тўплаган илмий 
билимларни Хегелдан кейинги даврдаги фалсафий асосларнинг бири атрофида 
бирлаштиришга ҳаракат қилдилар. 
Неокантчилик фалсафаси Германияда XIX асрнинг 60-нчи йилларида пайдо бўлди. 
Кантнинг фалсафий қарашлари бир қатор физиолог табиатшунослар бўлган Иоганн Мюллер 
(1801-1858) ва Герман Гельмкольц (1821-1894) лар томонидан қўллаб-қувватландики, улар 
ўз асарларида инсон сезгиларини ташқи таъсир этувчилар билан шартланган (Мюллернинг 


ташқи ҳис-туйғуларнинг махсус энергиялари деб аталган қонун) бизнинг сезги 
органларимизнинг асаб тузилиши ҳолати ёки ашёларнинг «белгилари» (Гельмгольцнинг 
иероглифлар назарияси) сифатида қараб чиқадилар.
«Ҳаёт фалсафаси» Ҳаёт фалсафасининг бош тушунчаси – «ҳаётдир». Бу тушунча жуда 
ҳам тарқоқ бўлиб, аниқ ва тушунарли ифодага эга эмас. У турли файласуфлар қарашларида 
ўзига хос хусусиятга эга. Ҳаёт фалсафасининг асосчиси ва энг йирик вакили Ф.Ницше 
ҳисобланади.
Прагматизм асосчиси машҳур Америка математиги, мантиқшуноси ва файласуфи 
Чарлз Пирс (1839-1914) эди. Прагматизм асосида «шубҳа – дин» назарияси ётади. Ўз ҳаёти 
жараёнида инсон қандайдир бирламчи хилдаги фаолиятларни ишлаб чиқади. Бизнинг
барча фикрларимиз ушбу фаолиятлар кўникмасини ишлаб чиқишга қаратилгандирлар.
Неопозитивизм Янги позитивизмга мувофиқ илмий билимни икки табақага бўлиш 
мумкин: формал имлар (математика ва мантиқ) ва фактуал илмлар. Биринчи илмларда баён 
қилинган нарсалар таҳлилий ёки аналитикдирлар, яъни тажрибадан мустақил бўлиб, дунё 
ҳақида маълумотларга эга эмас. Уларнинг ҳақиқийлиги мантиқий жиҳатдан ифодаланиб, 
фақат уларни ташкил этган атамаларнинг маъносигагина боғлиқдир.
Неотомизм – католик фалсафасининг етакчи йўналиши бўлиб, Ватиканнинг расмий 
таълимоти сифатида тан олинган ва ўрта аср файласуфи Аквиналик Фома таълимоти – 
томизмнинг ҳозирги замондаги туридир. Неотомизм фан ва динни келиштиришга уринади. 

Download 308,84 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   16




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish