Тараққиёти босқичлари: Ғарб фалсафаси. Режа



Download 308,84 Kb.
Pdf ko'rish
bet14/16
Sana24.02.2022
Hajmi308,84 Kb.
#226213
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   16
Bog'liq
1-Мавзу

Немис классик фалсафаси деб ўн саккизинчи асрнинг иккинчи ярми ва ўн 
тўққизинчи асрнинг бошларида Германияда вужудга келган фалсафага айтамиз.
Немис мумтоз фалсафасининг асосчиси XVIII аср немис буржуазиясининг 
мафкурачиси - бу Иммануиль Кант (1724-1804) дир.
Кантнинг фалсафий қарашларининг ривожи, асосан икки даврга бўлинади: биринчи 
даври - танқидий давргача бўлган фалсафий қарашлари (1770 йилгача); иккинчиси - 
«танқидий давр» ёки «транцендентал давр» фалсафий қарашлари. Танқидий давргача 
бўлган даврда Кант ёзган энг йирик асар – бу «Бутун умумий табиий тарих ва осмон 
механикаси назарияси» асари бўлиб, у асосан табиатшунослик фанларининг фалсафий 
муаммоларига бағишланган. У бу асарида «Небуляр» космогоник гипотезани илгари суриб, 
унда Қуёш ситемасидаги планеталарнинг пайдо бўлиши ва эволюцияси ҳақида фикр 
юритади. 
Кант ўз фалсафий қарашларининг иккинчи даври-танқидий фалсафа даврида у 
табиатшунослик фанлари фалсафасидан фалсафанинг билиш назариясига ўтади Кант 
ўзининг бу тадқиқотларида инсоннинг худони билишни «нарса ўзида» деб атайди ва уни 
билиш мумкин эмас, деб эълон қилади.
Немис мумтоз фалсафасининг энг йирик вакили Георг Вильгелм Фридрих Гегель 
(1770-1831)дир. У фалсафада объектив идеалистдир. Гегелча бирламчи нарса – бу дунё 
руҳи, инсондан ва оламдан ташқарида алоҳида мавжуд бўлган мутлақ ғоядир. Моддий олам 
эса унинг маҳсули, иккиламчи, яъни у дунё руҳининг намоён бўлишидир, унинг
гавдаланишидир. Унингча бу дунё руҳи, яъни мутлақ ғоя яратувчи бош сабаб бўлиб, 
табиатдаги ва жамиятдаги ҳар бир буюм ёки ҳодиса унинг ҳосиласи, яъни шакллардан 
иборат, уларнинг мазмунлари эса ана шу дунё руҳи ёки дунё ақлидир. Чунки бу моддий 
оламдаги предметлар ва ҳодисалар ана шу мутлақ ғоянинг кўриниши - шаклланишидан 
бошқа нарса эмас.
Немис мумтоз фалсафаси тараққиётида Людвиг Фейербах (1804-1872й.) Фейербах 
фалсафий қарашларига кўра, табиат инсон ва унинг онгидан ташқарида, инсон ва унинг 
онгига боғлиқ бўлмаган, мустақил мавжуд бўлган объектив реалликдир. Унинг фикрича, 
табиатни ҳеч ким яратмаган, у азалий бор ва абадий мавжуд бўлади. Инсон эса табиатнинг 
маҳсули, табиат ривожланиш билан пайдо бўлган олий мавжудот. Олам табиатдангина 
иборат, табиат эса материя сифатида ҳеч қандай мистик ёки илоҳий кучга боғлиқ эмас. 
Табиат – бу ёруғлик, иссиқлик, электр, магнетизм, ҳаво, сув, ўт, ўсимлик, ҳайвонот дунёси 
ва ниҳоят инсондан иборат. Фейербах бунда Гегелнинг мутлақ ғоясини кескин танқид 
қилиб, Гегелнинг мутлақ ғояси инсон миясидан юлиб олинган ва табиатдан ташқари кучга 
айлантирилган инсон ақлидан ўзга нарса эмас, дейди.

Download 308,84 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   16




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish