Таҳорат ва сув аҳкомлари ҳақидаги боб

Бинобарин, мустаҳозанинг учта ҳолати бордир: 
Биринчи ҳолат: Унинг истиҳозага дучор бўлмасидан олдин 
маълум одати бўлган бўлиши, яъни, бир ойда масалан, беш кунми, 
саккиз кунми ҳайз кунлари бўлгани, у кунлар ойнинг бошидами, 
ўртасидами бўлгани каби. Бундай аёл ўзининг одатий кунларида 
ҳайзли ҳисобланиб, намоз ва рўзани тарк қилади, ушбу кунлари 
ниҳоясига етгач, ғусл қилиб, намозини ўқийверади. Қолган кунлардаги 
қон истиҳоза қони деб эътибор қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу 
алайҳи ва саллам Умму Ҳабибага айтганлар: «Ҳайзинг сени (намоздан) 
тўсадиган кунлар миқдорича кутгин, сўнг ғусл қилиб, намоз 
ўқийвер» (Имом Муслим (334) Оиша розияллоҳу анҳодан ривояти). У 
зот соллаллоҳу алайҳи ва саллам Фотима бинт Аби Ҳубайшга: «Бу ҳайз 
эмас, бирон сабаб томирдан чиқаётган қон, агар ҳайз кунларинг 
келса намоз ўқима», деганлар (Бухорий (228), Муслим (333) Оиша 
розияллоҳу анҳодан ривоят қилганлар). 
Иккинчи ҳолат: Агар маълум одати бўлмаса, бироқ қони фарқли 
бўлса, яъни баъзи кунлардаги қон қорамтир рангли ёки қуюқ ёки ҳидли 
бўлиб, ҳайз қони белгисига мос келса, бошқа пайтдаги қон эса қизил 
рангли, суюқ ва ҳидсиз бўлса, бу ҳолда ҳайз қони сифатидаги қонни 
ҳайз деб эътибор қилиб, намоз ва рўзани тарк қилади. Ундан 
бошқасини истиҳоза ҳисоблаб, ҳайз сифатидаги қон келиши тўхтагач, 
ғусл қилиб, намоз ўқийди, рўза тутади ва пок деб эътибор қилинади. 
Чунки, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Фотима бинт Аби 
Ҳубайшга: «Агар ҳайз қони бўлса, қорамтир бўлиб, билиниб туради. 
У ҳолда намоздан тийил. Бошқача бўлса, таҳорат қилиб, намозни 
ўқийвер», деганлар (Абу Довуд (286), Насоий (216) ривоятлари, Ибн 
Ҳиббон (4/180, №1348) ва Ҳоким (1/174) саҳиҳ санаганлар). Демак, бу 
ҳолатда мустаҳоза ўзи қоннинг белгисига қараб, ҳайз билан истиҳозани 
ажратиб олади. 

---

51 
Учинчи ҳолат: Агар маълум одати ҳам бўлмаса, қоннинг ҳайз ё 
истиҳозалигини ажратиб оладиган белгиси ҳам бўлмаса, ҳар ойда олти 
ё етти кун ҳайзга ҳисоблаб ўтиради. Чунки, аксарият аёлларнинг одати 
шунчадир. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Ҳамна бинт 
Жаҳшга: «Бу шайтоннинг зарбасидир. Олти ё етти кунни ҳайз деб