Talimiy maqsad

3	Yangi mavzuni tushuntirish
15
4	Darsni mustaxkamlash	10
5	O’quvchilarni baxolash	5
6	Uyga vazifa.	2

Darsning borishi
1.Tashkiliy qism: O’quvchilarni darsga jalb qilish. Salomlashish. Yuqlama qilish. Dunyo yangiliklaridan xabardor qilish.
2. O’tilgan mavzu bayoni: Takrorlash
3.Yangi mavzuning bayoni:
Erish temperaturasida 1 kg kristall moddani suyuqlikka aylantirish uchun zarur bo'ladigan issiqlik miqdori moddaning solishtirma erish issiqligi deb ataladi va % bilan belgilanadi.

(1)

Ta'rifga ko'ra, m massali moddaning solishtirma erish issiqligi quyidagicha ifodalanadi:

bunda Q_e erish temperaturasida moddani suyuqlikka aylantirish uchun zarur bo'ladigan issiqlik miqdori. X asosan J/kg, kJ/kg, kal/g, kkal/kg birliklarda o'lchanadi.
(1) formuladan solishtirma erish issiqligi /. bo'lgan m massali jismni erish temperaturasida eritish uchun zarur bo'ladigan issiqlik miqdorini quyidagicha ifodalash mumkin:

Massasi 0,1 kg bo'lgan qo'rg'oshinni erish temperaturasida batamom suyuqlikka aylantirish uchun Q> = Xm = 25 • 0,1 kJ = 2,5 kJ issiqlik miqdori sarf bo'lgan edi (35- rasmdagi grafikning А—В qismi). Shu temperaturada qo'rg'o­shinning suyuq holatdan butunlay qattiq holatga o'tishi uchun moddadan ajralib chiqqan issiqlik miqdori ham 2,5 kJ ga teng edi (grafikning B—A qismi).
Berilgan massali kristall jismni erish temperaturasida suyuqlikka aylantirish uchun qancha issiqlik miqdori sarflangan bo'lsa, shu temperaturada suyuq holatdan qattiq holatga aylanishida shuncha issiqlik miqdori ajralib chiqadi.
Demak, kristall moddaning erish va qotish jarayonlarida temperaturasi o'zgarmasa-da, uning ichki energiyasi erish paytida qanchaga oshgan bo'lsa, qotish paytida shunchaga kamayadi.
Ayrim kristallarning solishtirma erish issiqligi 8- jadvalda berilgan.
8-jadval

№