Talimiy maqsad

Bug'ning suyuqlik holatiga o'tish jarayoni kondensatsiya deb ataladi.
«Kondensatsiya» lotinchada «zichlashish», «quyuqla- shish» degan ma'nolarni bildiradi.
Bug'ning xaotik harakatlanayotgan ayrim moleku­lalari suyuqlik sirtiga yaqin kelib qolishi va suyuqlik molekulalarining tortishish kuchlari ta'sirida yana suyuq­likka qaytishi mumkin.
Odatda, suyuqlik bir vaqtda ham bug'lanadi, ham kondensatsiyalanadi. Bug'lanish jarayoni ustunroq bo'lsa, suyuqlik bug'lanadi deyiladi (37- a rasm). Kondensatsiya jarayoni ustunroq bo'lganda esa, konden­satsiyalanadi deyiladi (37- b rasm).
Atmosferadagi suv bug'larining kondensatsiyasi natijasida yomg'ir, do'I, qor, shudring va qirov hosil bo'ladi. Texnika sohalarida, jumladan, ho'llanadigan sirtlarda (modda bug'laridan) uzluksiz (yaxlit) yupqa qatlam hosil qilishda kondensatsiyadan foydalaniladi.

Bug'lanayotgan suyuqlik usti berkitilsa, suyuqlik ustida bug' yig'ilib boradi. Bunda bug'lanayotgan molekulalar kondensatsiyalanayotgan molekulalardan ko'p bo'ladi. Bu holda suyuqlik ustidagi bug' to'yinmagan bug' deyiladi.

Yopiq idishdagi suyuqlik ustida bug' molekulalari ko'payishi bilan konden- satsiyalanish ham ortadi. Ma'lum vaqtga borib bug'lanish va kondensatsiya- lanish tezligi tenglashadi. Bunday sharoit dinamik muvozanatli holat deyiladi.
O'zining suyuqligi bilan dinamik muvozanatda bo'lgan bug' to'yingan bug' deb ataladi. Bunday sharoitda suyuqlik ustida qaror topgan bosim to'yingan bug'ning bosimi deyiladi.
Qaynash paytida suyuqlikning butun hajmida temperatura tenglashadi va u intensiv ravishda bug'lanadi. Suyuqlik qaynay boshlaganda uning temperaturasi ortishi to'xtaydi. Bu temperatura qaynash tempera­turasi deyiladi.
Qaynash temperaturasi turli suyuqliklar uchun turlicha bo'ladi. Masalan, normal sharoitda spirt 78°C da, suv 100°C da, simob 357°C da qaynaydi.
Tashqi bosim qancha katta bo'lsa, qaynash temperaturasi shunchalik yuqori bo'ladi. Masalan, ichidagi bosim 16 atmosferaga teng bo'lgan bug' qozonida suv 200°C da ham qaynamaydi. Tibbiyot muassasalarida jarrohlik asboblari, bog'lash materiallari va shu kabilarni zararsizlantirish uchun ular yuqori bosimda qaynatiladi.