Таълими ходимларини қайта

Масалани турли усулларда ечиш

Берилган масаланинг тўғри ечилганлигини билиш учун унга тескари масала тузиб ечиш учун, ѐки масалани мураккаблаштириш ѐки бошқача ечиш усулларини қўллаш учун масала мазмунида турли ўзгаришлар қилиш ҳам мумкин.
Шу мақсадда аввалги дарсдаги маълумотларни қисман кўпайтириш билан уни 2 усулда ечиш мумкин бўлади. Масалан: Ҳовлида 13 дона атиргул очилган эди. Назира 5 дона гулни узиб бувисига совға қилди. У яна 5 дона гулни узиб аммасига совға қилди. Ҳовлида нечта гул қолди?
Бу масаланинг шарти ва саволини ажратадиган бўлсак, 13; 5; 5 сонлар масаланинг шарти, ҳовлида қолган гуллар номаълум саволи. Жавобини топиш учун бўлган уриниш ечим бўлади ва ҳисоблаш натижаси жавоб бўлади. Ана шу жавобни 2 усулда топиш мумкин. Яъни, масалани 2 усулда ечиш мумкин.

1. 
   усул. 1. Назира бувисига гул узгандан кейин неча дона гул қолди? 13 – 5 =
   

8
2. Аммасига ҳам гул узгандан кейин неча дона гул қолди? 8 – 5 = 3. Жавоб:
Яна 3 дона гул қолди.

2. 
   усул. 1. Назира ҳаммаси бўлиб неча дона гул узди? 5 + 5 = 10
   

2. Ҳовлида неча дона гул қолди? Жавоб: Ҳовлида 3 дона гул қолди.
2. Ботирга адаси 20 та товуқ олиб берди. Ёзда улардан биттаси 7 та, иккинчиси 5 та жўжа очди. Ботирнинг товуқ ва жўжалари биргаликда ҳаммаси нечта бўлди?

1. 
   усул. 1. Ботирнинг товуқлари ҳаммаси бўлиб нечта жўжа очди? 7 + 5 = 12.
   

Жавоб: 12 та жўжа очди.
2. Ботирнинг товуқ ва жўжалари ҳаммаси нечта бўлди? 20 + 12 = 32. Жавоб: 32 та бўлди.
2-усул. 1. 20 + 7 = 27; 27 + 5 = 32. Жавоб: 32 та бўлди.
Битта масала 2 усулда ечилганда жавоблар бир хил чиқишини эслаб қолинг. Аввалги масаладаги жавоб: 3 дона гул қолди. Кейинги масаладаги жавоб: товуқ ва жўжалар ҳаммаси 32 та бўлди.
Энди юқорридаги масаланинг шартини (20; 7; 5) ўзгартирилмаган ҳолда бошқа савол қўйиш ҳам мумкин. Товуқлар ва жўжаларни таққосланг. Қайсиниси кўп ва қанча кўп? 12 < 20; 20 – 12 = 8
Жавоб: Товуқлар 8 та кўп.