Таълими ходимларини қайта

л) Маълум масофа ва ҳаракат вақти бўйича тезликни топишга доир масалалар.

Бу хилдаги масалалар устида ишлашнинг моҳиятини ушбу масалани ечиш мисолида очиб берамиз:
―Пиѐда киши ҳар соатда баравардан йўл босиб, 3 соатда 12 км юргани маълум бўлса, у қандай тезлик билан юрган?‖
Ўқувчилар ўқитувчи ѐрдамида масала шартини таҳлил қилиш билан бир вақтда масалани жадвалга ѐзишни ўрганадилар.

• 
  Масалада нима маълум? (Пиѐда киши йўлда 3 соат бўлгани.)
  
• 
  3 соат - тушунтиради ўқитувчи - бу пиѐда кишининг юрган вақти.
  
• 
  Масалада яна нима маълум? (Пиѐда киши 3 соатда 12 км ўтгани.)
  
• 
  12 км – пиѐда ўтган йўл ѐки масофа.
  
• 
  Масалада нимани билиш талаб қилинади? (Пиѐда бир соатда қанча йўл ўтгани.)
  

Масалани анализ қилиш жараѐнида ўқитувчи масаланинг шарти жадвалга қандай ѐзилишини кўрсатади:

Тезлик	Вақт	Масофа
?	3 соат	12 км

Бундай хулоса чиқарилади: агар масофа ва ҳаракат вақти маълум бўлса, тезликни топиш мумкин. Тезлик масофанинг вақтга бўлинганига тенг.
м) Тезлик ва ҳаракат вақтига кўра масофани топишга доир масалалар. Мисол учун бундай масаланинг ечилишини қараймиз: ―Пиѐда киши соатига 6 км тезлик билан 3 соат йўлда бўлди. Пиѐда киши қанча масофа ўтган?‖
Масала шартини чизма ѐрдамида ҳам ҳал қилиш мумкин.
Шунга ўхшаш бир қатор масалаларни ечиш натижасида ўқувчилар бундай хулосага келишади: агар тезлик ва ҳаракат вақти маълум бўлса, у ҳолда масофани топиш мумкин. Масофа тезлик билан вақтнинг кўпайтмасига тенг.
Маълум тезлик ва масофага кўра ҳаракат вақтини топишга доир бир қатор масалаларни юқоридагидек қараб бундай хулосага келадилар: агар тезлик ва масофа маълум бўлса, у ҳолда ҳаракат вақтини топиш мумкин. Вақт масофанинг тезликка бўлинганига тенг.