Таълим вазирлиги Ўзбекистон Республикаси

Модель
Усул
Оддий башорат қилиш	Экспертлар баҳолаши Дельфи усули Лавозимлар хусусиятларини таққослаш (масалан, штаб персонали, ёлланма ходимлар) Регрессия таҳлили Кетма-кетликдаги вақт экстраполяцияси
Ташкилий ўзгаришлар	Алмаштириш/экстраполяция графиклари тузиш Марков/стохастика таҳлили
Оптималлаштириш	Чизиқли/чизиқсиз дастурлаш (бир босқичли оптималлаштириш) Динамик башорат қилиш (кўп босқичли оптималлаштириш) Мақсадли дастурлаштириш
Комплексли моделлаштириш	«Юқоридан пастга» ва «пастдан юқорига» комплексли экспертлар баҳолаши Ички ва ташқи меҳнат бозорларини биргаликда моделлаштириш Меҳнат бизнес бозорларини биргаликда моделлаштириш Мувозанатланган самарадорлик кўрсаткичлари усули («Дженерал Электрик»)

7.5-жадвал

Персоналга эҳтиёжни башорат қилиш

Кадрларга эҳтиёж юзага келиши сабаблари	Башорат қилиш имкониятлари
Ёш бўйича чиқиб кетиш	Кўп ҳолларда аниқ
Кутилмаган вазятлар бўйича чиқиб кетиш	Башорат қилиб бўлмайди
Бошқа ёки юқорироқ лавозимга ўтиш	Мос келувчи режа мавжудлигида башорат килиш осон

Мувофиқ эмаслик сабабли лавозимдан кетиш	Аттестация маълумотлари мавжудлигида қисқа давр учун башорат қилиш мумкин
Ўқишга йўналтириш	2-5 йилга башорат қилиш мумкин
Ўз хоҳиши бўйича кетиш	Анкеталар асосида қисман башорат қилиш мумкин
Фаолиятнинг кенгайиши туфайли кадрларга эҳтиёжнинг ортиши	Стратегик режалар ва илмий-техник дастурлар асосида башорат қилиш мумкин
Бошқарувнинг такомиллашуви сабабли кадрларга эҳтиёж ўзгариши	Башорат қилиш мумкин

Талабни башорат қилиш бозорнинг ривожланиш тенденциялари ва уларнинг персонал эҳтиёжларига рақобатчилардан эртарок таъсир кўратиш қобилиятини аниқлаш ва бу афзалликдан фойдаланиш, масалан, ташкилот маҳсулотига талабнинг ўсишини кутган ҳолда малакали мутахассисларни олдинроқ танлаб олишни бошлашдан иборат. Бу вазифани бозор динамикасини тадқиқ этиш билан шуғулланувчи маркетинг ва инсон ресурслари бўйича мутахассисарнинг қалин ўзаро алоқалари ҳисобига муваффақиятли ҳал қилиш мумкин.

Ташкилотнинг ишчи кучига эҳтиёжларига таъсир қилувчи омиллар динамикасини тушуниш инсон ресурсларини башорат қилиш учун асосдир. Замонавий ташкилотлар турли хил башорат усулларидан - энг оддийидан мураккабигача, кўп омили усулларгача - фойдаланадилар.
Экстраполяция энг оддий ва кенг тарқалган усул бўлиб, у ҳозирги вазиятни (нисбатларни) келажакка ўтказишни ўз ичига олади (7.6-жадвал).