Таълим вазирлиги

Тарихий симулиация. Энди нопараметрик методларга тўхталсак, 
тарихий симулиация – амалга ошириш учун энг қулай ёндашувдир. Бу 
мантиқан жуда оддий, жорий портфел VaR ни ҳисоблаш учун тарихий бозор 
маълумотларидан фойдаланилади. Тарихий симулиациянинг биринчи қадами 

---

51 
бу портфелдаги инструментларни аниқ даврда ушбу инструментлар учун 
вақт серияларини қулга киритишдир. Кейин жорий портфелда тахминий 
даромадликларни келтириб чиқариш учун вазнлардан фойдаланилади. Ушбу 
тахминий 
даромадликлар 
жорий 
портфел 
кузатилаётган 
даврда 
ўзгартирилмайди деган фараздан келиб чиқади. VaR ҳисоб – китоблари 
портфел даромадлилиги гистограммасидан ҳам кўриниши мумкин. Ушбу 
метод ортидаги фараз шундан иборатки, тарихий даромадликларнинг 
тақсимланиши кейинги даврлардаги даромадларнинг қайтиши сабаби 
сифатида қаралади. Тарихий симулиация оддийлиги боис рад этиб 
бўлмайдиган устунликка эга. У статистик тақсимот ҳақида ҳеч қандай фараз 
келтириб чиқармайди ёки тебранишлар ва корреляцияларни ҳисобланишини 
талаб қилмайди. Бунда керак бўладиган нарса, бу портфелнинг вақт 
серияларидир. 
Энг 
муҳими 
тарихий 
симуляция 
даромадлиги 
тақсимланишининг семиз думлари учун ҳам қўлланиши мумкин. Бу метод 
ҳар қандай инструмент учун қўлланилади ва тўлиқ баҳолашдан 
фойдаланилади. Бироқ тарихий симуляция турли томонлардан нуқсонларга 
ҳам эга. Ушбу метод билан боғлиқ кенг тарқалган муаммо бу эҳтимоллик 
даражасининг танқислигидир. Бу қийинчилик янги инструментлар бозорга 
кириб кеоганда юзага келади. Ушбу факт уччула ҳисоблаў усулига хос 
бўлади. Бу нарса тарихий симуляция методига катта таъсир кўрсатади. Чунки 
бу методда VaR бутунлай тарихий маълумотларга таянади. Яна бир муаммо 
шундаки, агар тарихий кузатиш вақт оралиғига кирса, унга битта вазн 
берилади. Агар кирмаса 0 вазн берилади. Агар маълумотлар тўпламидан 
бирор бозордаги катта ўзгариш тушиб қолса, VaR нинг ҳисобланишига катта 
салбий таъсир кўрсатади. Бу муаммоларга маъқул ечим шундан иборатки, 
олдинроқда амалга оширилган кузатишларга камроқ вазн беришдир.