Таълим вазирлиги

Рискларни баҳолашнинг эмпирик миқдори 
Рискнинг кўрсаткичлар 
даражаси 
Рискнинг номланиш 
чегаралари 
0.0-0.1 
0.1-0.3 
0.3-0.4 
0.4-0.6 
0.6-0.8 
0.8-1.0 
Жуда кичик риск 
Кичик 
Ўртача 
Юқори 
Максимал ҳолат 
Тиғиз ҳолат 
 
Рискни баҳолашнинг вариация миқдори 
Рискнинг кўрсаткичлар 
даражаси 
Рискнинг номланиш 
чегаралари 
0.1 
гача 
0.1 
дан 0.25 гача 
0.25 дан юқори 
Кучсиз формаси 
Ўртача формаси 
Юқори формаси 
Рискни баҳолашнинг энг оптимал даражаси 0.3 коэффициент бўлиб, 
инқирозлик коэффиценти эса 0.7 дан юқори бўлган кўрсаткичлар 
ҳисобланади 
Рискни баҳолашнинг оптимал миқдори 
Рискнинг кўрсаткичлар 
даражаси 
Рискнинг номланиш 
чегаралари 
0.25 гача 
0.25-0.50 
0.50-0.75 
0.75 дан юқори 
Қабул қилувчи 
Рухсат этилган 
Тиғиз ҳолат 
Издан чиқиш ҳолати 
Рискларни баҳолаш, асосан учта усул орқали амалга оширилади: 
1. 
Статистик маълумотлар асосида юзага келадиган ахборотларни 
олдиниги йилга нисбатан таҳлил қилиш; 
2. 
Назарий жиҳатдан таҳлил қилиш; 
3. 
Экспертлар орқали умумий ҳулосалар чиқариш. 
Молиявий рискларни баҳолаш усуллари жаҳон амалиётида жуда кўп 
ишлаб чиқилган бўлсада, уларни тадбиқ этиш, амалиётда қўллаш ҳамиша 
кутилган натижани бермаган. Молиявий рискларни баҳолаш усулларидан, 

---

42 
уларни даражасини камайтириш, олдини олиш учун жаҳон бозорида кўпгина 
операциялардан фойдаланилади. Масалан, хеджирлаш, своп операциялари, 
спот операциялари, фьючерс, опцион, суғурта қилиш ва VaR 
коэффицентларидан фойдаланган ҳолда амалга оширилади. 
Рискларни баҳолаш усулининг ҳозирги кундаги энг замонавий 
усулларидан бири VaR (Value at Risk) орқали амалга оширилади. VaR – бу 
статистик жиҳатдан ёндашув бўлиб, бу орқали рискларни баҳолаш 
жараёнида эҳтимолликлар тақсимоти асосий тушунча ҳисобланади. Бу 
эҳтимолликлар бозордаги ҳар қандай иқтисодий омилларнинг қийматлари 
билан боғлиқ ҳолда баҳоланади. Бу усул орқали молиявий рискларни 
баҳолаш мураккаб математик формулалар орқали амалга оширилади. Бу 
усулдан ҳозирга кунда ривожланган давлатларда жуда кенг қўлланилмоқда. 
Суғурта фаолиятидан фойдаланган ҳолда рискларнинг олдини олиш 
молиявий рискларнинг олидини олишнинг энг асосий усулларидан бири 
бўлиб қолмақда.