Таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

 
5.4. Интернет-сўровларини ўтказиш ва унинг 
 хусусиятлари 
Интернет тармоғида бирламчи ахборот тўплашнинг энг 
самарали воситаларидан бири интернет-сўровлари ҳисобланади. 
Интернет орқали сўров ўтказиш усули самарадорлигининг 
юқорилиги шу билан боғлиқки, ўз коммуникатив хусусиятлари 
туфайли у интервью олувчи ва респондентни максимал даражада 
«яқинлаштиради». 
Бундан 
ташқари, 
Интернет 
анкетанинг 
«интервьюер-респондент-тўлдирилган анкета-анкетани маълумотлар 
базасига киритиш-анкета таҳлили-натижаларни график шаклида 
тақдим этиш» занжири орқали ўтишига сарфланувчи вақтни 
сезиларли қисқартиришга имкон беради. Замонавий ахборот 
воситалари маълумотларнинг бу занжир босқичи бўйлаб ўтиш 
вақтини бир неча дақиқагача қисқартириш имконини беради. 
Таққослаш учун, бу босқичларни қўлда бажариш камида бир неча кун 
сарфлашни талаб қилади. 
Интернет ѐрдамида сўров ўтказишнинг ўзига хос хусусиялари 
қаторига шунингдек, нисбатан арзонлик, сўров ўтказиш ва унинг 
натижаларини таҳлил қилиш жараѐнлари автоматлашуви, мақсадли 
мулоқот доирасида сўров ўтказиш ҳам киради. 
Интернет орқали сўров ўтказиш самарадорлигини таъминловчи 
асосий шарт унинг мақсадли мулоқот доирасида мавжуд бўлишидир. 
Танлаб олишни режалаштириш 
Интернет-сўров ўтказишда асосий масалаларидан бири танлаб 
олишни шакллантириш, яъни тадқиқотни ўтказиш лозим бўлган 
мулоқот доирасини танлаш ҳисобланади. Бу ҳолатда танлаб 
олишнинг репрезентативлиги (яъни танлаб олиш тавсифномасининг 

---

125 
асосий мажмуаси тавсифномаларига мувофиқлиги) ва унинг муҳим 
жиҳатлар саналади. 
Яна бир муҳим масала - танлаб олишнинг силжимаслиги 
ҳисобланади. Интернетдаги мулоқот доираси асосий мажмуасига 
қанчалик яқинлашса, ўзгарган танлаб олиш эҳтимоли шунчалик кам 
бўлади. Масалан, интернет мулоқот доираси ҳозирги кунда мамлакат 
аҳолисининг 60 %дан ортиғини ташкил қилувчи АҚШда унинг 
силжиш муаммоси унчалик долзарб эмас, мақсадли гуруҳларнинг 
кўпчилиги учун эса умуман долзарб эмас. Бошқа томондан эса, 
Интернетнинг Россия секторида унинг мавзусига алоқадор бўлмаган 
кўплаб сўров натижалари бугунги кунда кўпинча силжиган 
ҳисобланади.