Таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

3. ИНВЕНТАРИЗАЦИЯ НАТИЖАЛАРИНИ АНИҚЛАШ, 
РАСМИЙЛАШТИРИШ ВА ҲИСОБДА АКС ЭТТИРИШ ТАРТИБИ 
Инвентаризациянинг 
натижасида 
ҳисоб 
маълумотларидан 
четланишлар аниқланиши мумкин. Бундай четланишлар бўлиб камомад 
ва ортиқчалар ҳисобланади. 
Камомад деганда, инвентаризациядан ўтказилган мулк ва 
мажбуриятлар ҳақиқий ҳолатининг ҳисоб маълумотларидан кам чиқиши 
тушунилади. 

---

Ортиқча деганда, инвентаризациядан ўтказилган мулк ва 
мажбуриятлар ҳақиқий ҳолатининг ҳисоб маълумотларидан кўп чиқиши 
тушунилади. 
Инвентаризацияда мулк ва мажбуриятларнинг кам ѐки кўп 
чиққанлиги инвентаризация рўйхатига киритилган мол-мулклар ва 
мажбуриятлар суммаларини ҳисоб маълумотлари билан таққослаш йўли 
билан билан аниқланади. Бунинг учун бухгалтерияда махсус 
«Таққослаш қайдномаси (Сличительная ведомость)» тузилади.
Инвентаризацияда аниқланган камомадлар ҳисоби махсус 5910 
«Камомадлар ва бойликларга етказилган заралардан йўқотишлар» 
счѐтида олиб борилади. Камомадлар аниқланганда ушбу 5910 счѐт 
дебетланади ва кам чиққан товар моддий бойликни ифодаловчи мос счѐт 
кредитланади, яъни: 
Дебет 5910 Кредит 0100, 0400, 1000, 2010, 
2810,
2910, 5010 
Аниқланган камомадларнинг белгиланган меъѐрлардаги миқдори 
табиий камайиш ва йўқотишлар сифатида тан олинади ҳамда улар 
корхона харажатларига олиб борилади. Камомадларнинг меъѐрдаги 
миқдорини ҳисобдан чиқарилишига қуйидагича ѐзув қилинади: 
Дебет Кредит
2010,2310,2510,9430 5910
Аниқланган камомадларнинг белгиланган меъѐрлардаи н ташқариси 
моддий жавобгар шахслардан қонун доирасида ундирилиб олинади. 
Бунга ҳисобда қуйидага ѐзув қилинади: 
Дебет Кредит
4730 5910
Инвентаризацияжа 
аниқланган 
ортиқчалар 
корхонанинг
даромадига олинади. Бунда ҳисобда қуйидага ѐзув қилинади: