Ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi metrologiya

4.5-rasm.  Sifat  halqasi.
Bu darajaga mahsulot sifatini kompleks boshqarish tizimlarni ishlab 
chiqib va tatbiq etib erishish mumkin.
Davlat standartlashtirish tizimi mahsulot sifatini boshqarishning 
asosiy omili bo‘lib xizmat qiladi.
Sifatni  boshqarishning  kompleks  tizimiga  quyidagilar  kiradi: 
standartlar — maqsadni belgilovchi, ya’ni mahsulot sifatiga qo‘yilgan 
talablar m e’yorlari;  maqsadga erishishni ta ’minlovchi standartlar, 
ya’ni sifatga ta ’sir etuvchi omillarni  reglamentlashtirish.
Ehtiyojni  oldindan  bilish  standartlari,  mahsulot  sifat  texnik 
darajasi  standartlari  savdo  assortimenti va  sifatni boshqarishning 
hamma bosqichlarida  ishtirok etishi kerak.
Loyihalash va tadqiq qilish bosqichida savdo tashkilotlari ishlab 
chiqarish  va  loyihalash  korxonalariga  yangi  turdagi  mahsulotni 
yaratish yoki yangilashga buyurtmalar berishlari kerak.  Tajribaviy
176

---

namunani qabul qilishda savdo xodimlari hal qiluvchi ovozlardan 
birini beradi, chunki yangi mahsulotning iste’mol xossalariga to ‘g‘ri 
baho  berishi  kerak.
Tayyorlash  bosqichida  mahsulot  attestatsiyadan  o ‘tkaziladi. 
Savdo  xodimlari  Davlat attestatsiya komissiyasiga  a ’zo  bo‘lib ki- 
rishadi.
Bunda aholi talabi va ehtiyojidan kelib chiqqan holda mahsulot 
sifatiga xolisona baho berish kerak.
Muomala va taqsimot bosqichida savdo  xodimlari tovarlarni 
saqlash,  tashish,  sotish sharoitlarini shunday yaratishlari kerakki, 
unda mahsulot sifatiga zarar yetmasligi lozim.
Bu bosqichda mahsulotlar sifat ko‘rsatkichlari bo‘yicha qabul 
qilinishi kerak.
Ekspluatatsiya  va  iste’mol  qilish  bosqichida  tovarlarni to ‘g‘ri 
ekspluatatsiya qilish, ularga xizmat qilish, sifatini tiklash, eskirgan 
mahsulotlarni chiqitga chiqarish jarayonlarini tashkil qilish kerak. 
Savdo bu haqdagi axborotni xaridorlarga yetkazishi lozim.
Yurtimizda  mahsulot  sifatini  boshqarishning  yagona  davlat 
tizimi mavjuddir.
Uning  asosiy  maqsadi  kam  mablag‘  sarf qilgan  holda  yuqori 
sifatli mahsulot ishlab chiqarishdan iborat.  Bunday maqsad faqat 
ilm-fan, texnika yutuqlari,  ilg‘or tajribani ishlab chiqarishga keng 
va izchil joriy qilish bilangina amalga oshirilishi mumkin.
Yuqoridagi tizim davlat standarti asosida mahsulot ishlab chi- 
qarishga asoslangan.
Mahsulot  sifatini  boshqarishning  yagona  davlat  tizimi  keng 
assortimentli  yangi  mahsulotni  ishlab  chiqish  va  o ‘zlashtirishga 
m o‘ljallangan.  Bu  tizim Vazirlar  Mahkamasi tomonidan  amalga 
oshiriladi.
Mahsulot sifatini boshqarishning