Таълим вазирлиги низомов Шухрат Рашидович

3.1-расм. Инъектор ѐрдамида пойдеворларни кучайтириш схемаси:
а-вертикал; b-қия; d-горизонтал; e-комбинациялашган. 1-кучайтирилган пойдевор; 2-инъекторлар; 3-смола.

Авария ҳолатидаги бинонинг қумли заминини мустаҳкамлаш учун газли силикатлаш усулидан фойдаланилади. Мустаҳкамлаш зичлиги 13 кг/м³ бўлган натрий силикатнинг сувли қоришмаси ва углеродли газ билан амалга оширилади. Инъекторлар олдинига бинонинг ташқи томонидан, кейин бино ичидан ертўла орқали ва қия томонлама ўрнатилади (3.2-расм).

3.2-расм. Инъекторлар (I-III) билан заминга ишлов бериш тартиби:
1-эски пойдевор; 2-кучайтирилган замин; 3-инъектор.
Инъекторларни пойдевор орқали ўтказишда бетон РR-241 перфаратори билан тешилади, қатор бўйича инъекторларни ўрнатишда уларнинг оралиғи 1,2 м бўлади. Қотиришда ҳисобий радиус 0,6-0,75 м бўлади.
Саноат корхоналари, турар-жой ва жамоат биноларини таъмирлашда заминни қотириш учун карбомит смоласи (сақич) қўлланилади. Карбомит смоласи билан пойдевор ости грунти ва котлован ѐнлари мустаҳкамланади. Грунтларни қотириш учун қоришма қурилиш майдонида тайѐрланади. Қумли асосни қотиришда карбомит смоласининг КМ, МҒ-17 ва МВS маркалари қўлланилади. Қоришманинг зичлиги 10,7-10,8 кг/м³ бўлиши лозим.
Хандақ асоси ва ѐн томонларини қотиришда вақтинчалик таянч деворлари ўрнатилади. Вақтинчалик таянч деворлари ўрнатилгач пойдевор остига вертикал, горизонтал ѐки қия қудуқлар қазилади. Бундан кейин қудуқларга қоришма хайдалади. Бу усулнинг камчилиги қудуқлар қазилган пайтда ертўла ва пастки қаватларга зарар етиши мумкин ва бу узоқ вақт давом этади.
3.3-расм. Термоустунларни барпо этиш:
1-пуркагич; 2-тортқи халқа; 3-грунт; 4-кран; 5-эластик қобиқ; 6-термопара; 7- кучайтириладиган пойдевор.

Бино ва иншоотларнинг асосини қотиришнинг яна бир йўли грунтни қиздириш ѐки куйдиришдир (3.3-расм). Бунда пойдевор яқинида грунт

куйдирувчи ускуна ўрнатилади. Ускуна учун қудуқ қазилиб, унда ўрнатилган тўсқични форсункаси ѐрдамида қудуқнинг остки қисми қиздирилади.
Фокусда жойлашган машъал аста-секинлик билан тепага ҳаракатланиб грунтни керакли чуқурликда қиздириб беради. Қиздириш жараѐни термопара ѐрдамида назорат қилинади. Термопара назорат қудуқчаларида ва ишчи қудуқда жойлашади.
Бино пойдеворининг асосини чуқур мустаҳкамлашда қудуқлар асосан икки хил усулда ҳар хил ковловчи снарядлардан фойдаланган ҳолда бажарилади. Бу иккала усул ҳам маълум камчиликларга эга. Биринчи усулда қудуқдан тупроқ кавлаб олингани учун қудуқ атрофидаги грунтнинг зичлиги камаяди. Иккинчи усулда қудуқ кавланмайди, балки тупроғи ўзида қолади, шу сабабли снарядларни тортиб олишда жуда катта куч талаб этилади.
Агар биноларнинг асосини мустаҳкамлашда қудуқларни ковлашда винтсимон технология қўлланилса, юқорида кўрсатилган камчиликларни бартараф этиш мумкин (3.4-расм).