Таълим вазирлиги а.ҚОдирий номидаги жиззах давлат педагогика

Foydalanilgan adabiyotlar 
1.T.Gofforova, E.Shodmonov, G.Eshturdiyeva 1-sinf darslik.T.,-
2019 
2. T.Gofforova, Sh. Nurullayeva, Z. Mirzahakimova 2-sinf darslik.T.,-2018 
3. M. Umarova, X.Xamrakulova, R. Tojiboyeva 3-sinf darslik T.,-2019 
4. S. Matchonov va bosqalar 4-sinf darslik T.,-2020 
BOSHLANG`ICH TA’LIMDA SHUKUR XOLMIRZAYEVNING 
“YO’LDA” HIKOYASINI BLUM TAKSONOMIYASI ASOSIDA 
O’QITISH USULLARI. 
Mamayusupova Saodat Mamatqulovna katta o’qituvchi JDPI 
Bekpo’latova Ozoda Ulug`bek qizi JDPI talabasi 
Annotatsiya.Ushbu maqolada boshlang`ich ta’limda Shukur Xolmirzayevning “Yo’lda” 
hikoyasini Blum taksonomiyasi asosida o’qitish usullari orqali mavzuning o’rganilishiga 
e’tibor qaratilgan. 

---

223 
 
Аннотация. 
Данная 
статья 
посвящена 
изучению 
рассказа 
ШукураХолмирзаева «В дороге» в начальном образовании с помощью методики 
преподавания таксономии Блума. 
 
Annotation. This article focuses on the study of Shukur Kholmirzaev's story "On the 
Road" in primary education through the methods of teaching Bloom's taxonomy. 
Bugun insonga xos hayot kechirish uchun qachondir egallab olingan 
bilim,ko’nikma va malakalar endi yetarli bo’lmaydi.Odam muttasil ravishda 
takomillashib,aqliy va ma’naviy jihatdan kamolot kasb etib borsagina hayot 
bilan birga qadam tashlay oladi.Buning uchun u o’z ustida ishlaydigan,tinimsiz 
ravishda mustaqil o’qib,izlanadigan bo’lishi kerak.Ta’lim tarixida barcha 
o’quvchilarni bir xilda o’qita oladigan o’qituvchi bo’lgan emas.Shveysariyalik 
mashhur pedagog Jan Piaje,amerika pedagogikasining otasi sanalmish Djon 
Dyui, rus psixologi Vigotskiy L.S.,amerikalik psixolog Benjamin Blum kabi 
olimlarning ta’limni tashkil etish psixologiyasi, pedagogikasi va falsafasiga doir 
qarashlari asosida yuzaga kelgan.Interfaol usullar o’qituvchi o’zining 
o’quvchilarida bilim hosil qilishning o’zi bilan kifoyalanib qolmasligini ko’zda 
tutadi.Chunki bilim berish ta’lim jarayoni oldidagi maqsadlarning eng 
birlamchisi hisoblanadi.Amerikalik olim Benjamin Blum ishlab chiqqan “o’quv 
maqsadlarining asosiy tushunchalari taksonomiyasi”ga ko’ra o’quvchilarning 
bilish qobiliyati olti bosqichdan iborat bo’lgan.Ushbu taksonomiyaga ko’ra 
bilish bu jarayonning eng quyi bosqichi hisoblanadi.Bilim egallashdan keyin 
tushunish, 
qo’llash, 
tahlil, 
umumlashtirish, 
baholashdan 
iboratki,taksonomiyadagi 
izchillik,ya’ni 
bosqichlar 
zinapoyasi 
qat’iy 
bo’lib,buzilishi mumkin emas.Uning bittasini o’tamay turib keyingisini egallab 
bo’lmaydi. 
Taksonomiya 
bosqichlari 
Savol va topshiriq namunalari 
Bilim 
Asar nomini izohlang. 
Hikoyaning bosh qahramonlarini sanang. 
Hikoyada tasvirlangan voqealarni bayon eting. 
Hikoya qachon yozilgan, muallifi kim?
Tushunish 
Nima uchun yozuvchi “shaharga” ketishda onasi bilan 
otasini otda,bolani esa eshakda tasvirlaydi? Yana 
hikoyaning boshlanishi shunday boshlangan? Nima uchun 
yozuvchi shaharga tushaverishda buloq bor. O’shandan 
ichasan deb o’g`liga aytadi. Yozuvchi tandir og`zidan 
chiqqan hovurga o’xshatib nimani tasvirlaydi? Hikoyani 
qisqacha mazmunini bayon qiling.
Qo’llash 
Asar voqealarini o’zingizga nisbat berib ko’ring. 
Hikoyadagi voqealar bugun qanday kechgan bo’lardi deb 
o’ylaysiz? Asar sahnalashtiriladi. 
Bola bilan suhbatlashib ko’ring. Boladan intervyu oling. 
Tahlil 
Bolaning 
xatti-harakatlari 
sababini izohlang. ”Men 
chidamliman” deb o’ylashni maslahat bergan otaning aslida 
maqsadi nima edi? Otasi chidamlilik, qiyinchiliklarga 
bardosh bera olish odamning eng yaxshi fazilatlaridan biri 

---

224 
ekanligini tushuntirishi bilan hikoyani nihoyaladi?
Umumlashtirish 
(sintez) 
Ushbu hikoya syujetiga tahrir kiriting. 
Asar tugallanishini o’zgartiring. 
O’zingizni qahramonlarning o’rniga qo’yib ko’ring. 
Hikoya mavzusi bo’yicha she’r yoki ertak yozing. 
Baholash 
Asar yakunini baholang. Asar xotimasi hayotiy yoki 
aksinchaligini isbotlang.
Ta’kidlash 
kerakki, 
Blum 
taksonomiyasini 
boshlang`ich 
sinf 
o’quvchilariga qo’llash qiyinchilik tug`diradi deb aytadiganlar bo’lsa qattiq 
yanglishishadi. Bunday interfaol usullarni qo’llash o’quvchilarning bilimlarini 
mustaqil o’zlashtirib, ularni ko’nikma va malakalar holiga keltirishni 
tezlashtiradi. Eng muhimi,interfaol usullar o’quvchilarning ma’naviyatini 
shakllanishiga ham ijobiy ta’sir ham ko’rsatadiki,bu millat yoshlari 
shaxsiyatining barkamolligiga xizmat qiladi.