Ta’lim vazirligi alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti

302



ADABIY oTLAR:

1. 
   Karimov I.A. «O’zbekiston XXI asr bo’sag’asida». T., 1997 y., 137-151- betlar.
   
2. 
   Karimov I.A. Donishmand xalqimizning mustahkam irodasi ishonaman. «Fidokor» gazetasi, 2000 y., 8 iyun.
   
3. 
   Mustaqillik izohli ilmiy-ommaboi lug’at. T., 2000 y.
   
4. 
   Falsafa qomusiy lug’at. T., 2004 y.
   
5. 
   Falsafa qisqacha izohli lug’at. T., 2004 y.
   
6. 
   Falsafa asoslari. T., 2005 y, 318-327-betlar.
   
7. 
   Falsafa o’quv qo’llanma. T., 1999, 301-338-betlar.
   
8. 
   Falsafa, Ma’ruza matnlari. T., 2000, 246-288-betlar.
   
9. 
   Nazarov Q. Aksiologiya: qadriyatlar falsafasi. T., 1998 y.
   

1. 
   Uzoq yillar davomida falsafiy adabiyotlarda, falsafa darsliklarida qadriyat tushunchasiga umuman e’tibor beriladi. Hozirgi davrda kundalik hayotimizda kirib kelayotgan, inson ma’naviy kamoloti uchun muhim ahamiyatga ega bo’lgan, hamda yangi ma’no, mazmun kasb etayotgan falsafiy tushunchalardan biri, qadriyatlar muammosidir.
   

Qadriyat arabcha so’z bo’lib, qadr-andozi, o’lchov, me’yor degan ma’noni anglatadi. Falsafiy ma’noda qadriyat - tabiiy va ijtimoiy hayotda namoyon bo’ladigan, odamlar tomonidan qadrlanadigan, ular uchun foydali, ahamiyatli, moddiy iqtisodiy, madaniy, ma’naviy, mavkuraviy, siyosiy, huquqiy, diniy, milliy, ijtimoiy omillar yig’indisi bo’lib hisoblanadi. Qadriyatlar tushunchasi qadr-qimmat degan ma’noni anglatadi. Oddiy qilib shuni aytish kerraki, «qadriyat» iborasining mazmuni juda sodda bo’lib, uning etimologik mazmuniga vobastadir. Qadriyatlar - odamlar qadrlaydigan narsalardir. Bular atrofimizdagi predmetlar, narsa va hodisalar, voqyealar bo’lib, odamlarning kundalik hayotiy ehtiyojlari va talablarini qondira oladigan yoki qondirishi mumkin bo’lgan narsalardir.

Umuman olganda qadriyatlar deyilganda faqat o’tmish davr uchun muhiy ahamiyat kasb etib qolmasdan, hozirgi kun va kelajakdagi taraqqiyotga ham ijobiy ta’sir etadigan, kishilar ongiga singib ijtimoiy ahamiyat kasb etadigan moddiy, ma’naviy, tabiiy, diniy, axloqiy, falsafiy va boshqa boyliklar majmuasi tushuniladi.

Har qanday qadriyat inson faoliyatining mahsuli, uning obyektiv olamga bo’lgan munosabatining ifodasidir. Qadriyatlar jamiyat ijtimoiy va ma’naviy