Таълим психологияси

Ko’nikma va malakalarni shakllantirish 

Ko’nikma  –  mashq  qilish  natijasida  yuzaga  kelgan  xatti  –  harkatlarning  avtomatlashgan  usuli. 

Fiziologik  jihatdan  ko’nikma  bosh  miyaning  katta  yarim  sharlari  po’stlog’ida  hosil  bo’lib, 

vaqtinchalik  nerv  bog’lanishlarning  barqaror  tizimining  funksiyasini  ta’minlaydi.  Dinamik–

streotiplarni  yaratish   sharoitlari bir vaqtning o’zida avtomatlashgan akt  bilan   murakkab  analitik – 

sintetik  faoliyatni  yuzaga  keltiradi.  Buning  natijasida  nafaqat  ko’nikmalar,  balki  malakalar  ham 

yuzaga keladi. 

Malaka–oldinga  qo’yilgan  maqsad  va  xatti–harakat    sharoitidan  kelib  chiqadigan  muvaffaqiyatli 

harakatlar usulidir.  

Malakalar  xatti–harkatning  maqsad  va  konkret  shart–  sharoitlariga  tegishli  bo’lgan  holda  doimo 

suyanadi.  Odam  ishni  qanchalik  yaxshi    bilsa,  uni  shunchalik  malakli  amalga  oshiradi  va  undan  

foydalanadi.  Ko’nikma  va  malakalr  xatti–harkat  uslubi  bo’la  turib,  ma’lum  faoliyat  turiga  qarab 

ishlab  chiqarish,  o’quv,  ijtimoiy,  sport,  tashkiliy,  texnik  faoliyat,ilmiy  faoliyat,  san’at  sohasidagi 

---

 

53 

ko’nikmalar va boshqalar bo’lishi mumkin. Lekin,  barcha faoliyat turlarida qo’llaniladigan ko’nikma 

va malakalr mavjud: bular harkat, sensor, aqliy ko’nikma va malakalardir.