Ta`lim oluvchilarning axloqiy madaniyatini shakllantirish muammolari mundarija

TA`LIM OLUVCHILARNING AXLOQIY MADANIYATINI SHAKLLANTIRISH MUAMMOLARI
MUNDARIJA

Kirish………………………………………		3-4 - betlar
I.BOB. Axloqiy madaniyatni o`rganishning nazariy-metodologik asoslari		5-16- betlar
1.1.	Axloqiy madaniyat tushunchasining mazmun-mohiyati.......……………………….	5-10 – betlar
1.2.	Globallashuv jarayonining inson va jamiyat axloqiy madaniyatiga ta’siri……….....…………………………………..	11-16-betlar
II. BOB. Yuksak axloqiy madaniyatli insonlarni tarbiyalash masalalari.		17---betlar
2.1.	XXI asrda ta’lim oluvchilarda axloqiy madaniyatni shakllantirish dolzarbliligi………….……....…...…………….	17- 22-betlar
2.2.	Axloqiy madaniyatni targ`ib etishda milliy g`oyaning o`rni…..	22-28- betlar
2.3	“Uchinchi RENESANNS” davrini barpo etish uchun ta’lim oluvchilarning axloqiy madaniyat darajasiga qo`yiladigan talablar	28-31-betlar
Xulosa………………………………………		32-33-betlar
Foydalanilgan adabiyotlar ……………………………………		34-35-betlar

KIRISH
Insoniyat paydo bo`libdiki, o`zi uchun har tomonlama qulay farovon hayot barpo etishga intilib yashaydi. Ta’lim-tarbiya jarayoni barcha zamonda ham jamiyat taraqqiyotining harakatlantiruvchi asosiy soha bo`lib kelgan. Shu hisobga olgan holda barcha jamiyatlar o`zining ta’lim tizimini yanada samarali tashkil qilishga doimo jiddiy e’tibor bilan qarab kelganlar. Ta’lim-tarbiya jarayoniga o`z vaqtida lozm darajada munosabatda bo`lgan xalq borki, jahonda o`z so`zi va o`z o`rniga ega. Va aksincha, bu masalani nisbatan keyingi o`ringa qo`ygan jamiyatlar esa ko`plab muammoli masalalar qarshisida qolganligi barchaga tushunarli bo`lga holat hisoblanadi.
Ta’lim o`z sohasining chuqur bilimli kadrlarini yaratish uchun zarur bo`lsa, tarbiya har tomonlama yetuk kadr, shaxsiy manfaati bilan o`z jamiyati umumiy manfaatlarini mushtaraklikda ko`ra oladigan yuksak axloqli shaxslarni shakllantirishga xizmat qiladi. Bu ikki muhim omil haqida Birinchi Prezidentimiz I.Karimov o`zining “Yuksak ma’naviyat yengilmas kuch” nomli asarida quyidagicha munosabat bildirgan: “Ta’limni tarbiyadan, tarbiyani esa ta’limdan ajratib bo‘lmaydi – bu sharqona qarash, sharqona hayot falsafasi”<sup>1</sup>
Chindan ham bu isbot talab qilmaydigan masala bo`lib, bu jixatlarga lozim darajada e’tibor berish har bir sog`lom fikrli jamiyat uchun xos bo`lgan xususiyat hisoblanadi. O`z so`zini davom ettirib I.Karimov Buyuk ma’rifatparvar bobomiz, Birinchi o`zbek professori Abdulla Avloniyning munosabatlariga ham to`xtalib op`tganlar: “Bu haqda fikr yuritganda, men Abdulla Avloniyning «Tarbiya biz uchun yo hayot – yo mamot, yo najot – yo halokat, yo saodat – yo falokat masalasidir» degan chuqur ma’noli so‘zlarini eslayman. Buyuk ma’rifatparvar bobomizning bu so‘zlari asrimiz boshida millatimiz uchun qanchalar muhim va dolzarb bo‘lgan bo‘lsa, hozirgi vaqtda ham biz uchun shunchalik, balki undan ham ko‘ra muhim va dolzarb ahamiyat kasb etadi.”<sup>2</sup>
Aynan axloq masalasi barcha soha singari ta’lim uchun ham juda muhimdir. Negaki, bu ilohiy ne’mat bo`lib hisoblanadi. Islomshunos olimlarning ma’lumotiga ko`ra, Muqaddas dinimizda ham ilm olish yuksak amal sifatida qaralgan. Qur’oni Karimda “Ilm” so`zi turli o`rinlarda 750 marotabadan ko`p qo`llanilganligi fakti ham buni isbotlaydi. O`z davrining buyuk ta;lim maskanlaridan biri bo`lgan Buxoroi Sharifda Mirzo Ulugbek tomonidan bino qilingan madarsa darvozasiga Payg`ambarimiz (s.a.v) ning quyidagi hadislari o`yma naqshlar bilan yozdirilgan<sup>3</sup>: “Bilim olish har bir musulmon erkak va ayol uchun farzdir”.
Bugungi zamonimizda ham ta’lim subyektlarida axloqiy madaniyat doimo sayqallab turishlik lozim. Ayniqsa, jahonda “globallashuv” deb nomlanayotgan hodisa avj olayotgan, mafkura va mafkuraviy vositalar turli kuchlarning asosiy quroliga aylanayotgan, “ommaviy madaniyat” ko`plab milliy qadriyatlar tizimini yakson qilayotgan bugungi sharoitda bu masalaning dolzarbligi yanada ortmoqda.
Shaxs va jamiyat uchun axloqning o`rni naqadar muhimligini buyuk qomusiy alloma Al-Xorazmiy(783-850-yy)ning bir formulasidan ham ko`rsak bo`ladi: