Ta’lim jarayoni uchun interaktiv ta’lim muhiti yaratish va uning sturukturasi

TA’LIM JARAYONI UCHUN INTERAKTIV TA’LIM MUHITI YARATISH VA UNING STURUKTURASI
Abdurahimova M.A.

Navoiy davlat pedagogika instituti magistranti

Sa’dullayeva F.S.

Navoiy davlat pedagogika instituti magistranti

Boboxolova G.S.

Navoiy davlat pedagogika instituti talabasi

Annotatsiya: Ushbu maqolada ta’lim jarayoni uchun interaktiv ta’lim muhitini yaratish, uning tuzilisi hamda vazifalari keltirilgan. Interkativ ta’lim muhitining hozirgi kunda ta’lim tizimiga joriy qilishdagi bazi bir takliflar berib o‘tilgan.

Аннотация: В данной статье описывается структура и цели создания интерактивной обучающей среды для процесса обучения. Были внесены некоторые предложения по внедрению интерактивной учебной среды в систему образования сегодня.

Abstract: This article describes the structure and goals of creating an interactive learning environment for the learning process. Some suggestions were made for the introduction of an interactive learning environment into the education system today.

Axborot texnologiyalari shiddat bilan rivojlanishi inson faoliyatining hamma sohasiga, shu jumladan, ta’lim olish sohasiga ham katta ta’sir ko‘rsatdi. Shuning uchun hozirda interaktiv ta’lim zamonaviy axborot – kommunikatsiyalar, jumladan, internet tarmog‘i imkoniyatlaridan to‘liqroq foydalangan holda olib borishga asoslanadi. Interaktiv ta’lim respublikamizda ta’lim tizimiga yangi kirib kelayotgan usul bo‘lib, hozirgi kunda bu jarayonga jiddiy e’tibor berilmoqda va uning asoslari yaratilyapti. Hozirda yurtimizda delyarli barcha oliy ta’lim muassasalarida interaktiv ta’lim muhiti yaratilgan va ularni takomillashtirish bo‘yicha bir qator olimlarimiz hamda mutaxasislar tomonidan ilmiy izlanishlar davom etmoqda.

Interaktiv ta’lim muhiti (ITM) – elektron muhitda olib boriladigan o‘quv jarayonidagi qatnashchilarini ta’lim tiziming umumiy raqamli makonidir. Aynan uskuna, texnologiya, kommunikatsiya aloqalari, axborot kanallari, zamonaviy ta’lim metodlari hamda ta’lim muassasa tuzilishi va qoidalari kabi resurslar majmuasidan tashqari o‘quv jarayonini tashkil etish va ta’minlash bilan bog‘liq vazifalarni hal etish va maqsadni qo‘yish imkonini beradi. ITM muayyan usullarga muvofiq ta’lim jarayonining barcha ishtirokchilarini yaratadi yoki takomillashtiradi. ITMni loyihalash va qurish jarayonida interaktiv ta’lim muhiti quyidagi yangicha masalalar hisobiga amalga oshiriladi: ta’limdan foydalanishning ijtimoiy, huquqiy, axloqiy va sog‘liqni saqlash jihatlari hamda axborot tizimlarini loyilashtirishni takomillashtirish usullari. Umuman olganda ITM ta’limning barcha ishtirokchilari uchun ishlash sharoiti, xavfsizlik, qulayliklar va qoidalarisiz tashkil qilinmaydi.

ITM ishtirokchilari va ularning rollari bir – biriga uzviy bog‘langan bo‘ladi. ITM o‘quv jarayonidagi barcha ishtirokchilarning birgalikdagi faoliyati uchun muhit yaratib beradi. ITM ishtirokchilari quyidagilarni tashkil qiladi:

1. 
   Tinglovchi (ishtirokchi ya’ni talaba).
   
2. 
   Moderator (o‘qituvchi).
   
3. 
   Uslubchi (metodist).
   
4. 
   ITM administratori.
   
5. 
   ITM loyihasi menejeri.
   

1-jadval.

Talaba ITMning asosiy ishtirokchisi hisoblanib, Interaktiv Ta’lim Nazariyasi (1-jadval) asosida ITM faoliyat yuritadi. O‘qituvchi ham ITN bo‘yicha ITMda o‘zining rolini loyihalashtirishda ishtirok etib, o‘zining kasbiy funksiyalarini bajaradi. ITM loyihalashga qatnashish jarayonining o‘zi o‘qituvchini fikrlarni o‘z ustida ishlash va boshqariladigan muhitdan "Axborot va ta’lim boshqaruvi" usullari va vositalari yordamidagi muhitlar modeliga harakat qilishga majbur qiladi. Metodist (o‘qituvchi), uning hissa, asta-sekin, sezilarli darajada har bir sessiya ko‘lamini kengaytirish, umuman, sub'ektning ta'lim berish va o‘rganish, ularning yondashuvlarni qayta ko‘rib chiqish mumkin "ofisi devorini surish," ya'ni, eski pedagogik muammolarga yangi yechimlarni topish, shuningdek, o‘zini va tinglovchilarga yangi ta'lim maqsadlari va vazifalarini qo‘yishni o‘z oldiga maqsad qilib qo‘ygan.

Bugungi kundagi innovatsiyalar ta'lim va o‘qitish jarayonini o‘zgartirishi mumkin bo‘lgan yangi imkoniyatlarni taqdim etmoqda. Bilim olish va o‘qitish jarayonining o‘zgarishi interaktivlikka ko‘maklashuvchi asosiy har xil bilim olish muhitlarini yaratishdir. Yangi o‘qitish usullari an’anaviy yondashuvdagi o‘qituvchilari malakasini oshirish orqali amalga oshirilib, balki kelajakdagi o‘qituvchilarni zamonaviy malakali pedagoglar etib yetishadi. Bu esa o‘z navbatida ITMlarni takomillashtirish va ulardagi kamchiliklarni bartaraf etish uchun ilmiy izlanishlar olib borishni taqazo qiladi.

Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   Сиротина, И. К., Мельников, О. И. К вопросу разработки интерактивной образовательной среды: от идеи к инновации // Междунар. науч.-метод. конф., Черкассы, 4–5 июня 2015 г. – Черкассы : изд. ЧНУ им. Б. Хмельницкого, 2015. – С. 230 –231
   
2. 
   Diallo Sessoms, Interactive Instruction: Creating Interactive Learning Environments Through Tomorrow’s Teachers// International Journal of Technology in Teaching and Learning, 4(2), 86-96.