Тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишни ташкил этиш бош илмий методик маркази

Педагогик лойиҳалаш 
тамойиллари ва алгоритми 
объектни тадқиқ қилиш учун, дастлаб модел, сўнгра унинг асосида лойиҳа 
ишлаб чиқилса, моделлаш лойиҳалашнинг таркибий қисми бўлиши мумкин. 
Лойиҳалаш башорат қилиш
 
тушунчаси билан узвий боғланган. Уларнинг 
умумийлиги шундаки, лойиҳа ва башорат келажакдаги дидактик ҳодисалар 
ҳақида тушунча беради. Лекин, лойиҳадан фарқли равишда башоратлар 
эҳтимолий мазмунга эга ва у ёки бу дидактик жараённинг ривожланиш 
натижаларини олдиндан кўра олади. Лойиҳа эса бу жараёнларни қайтадан 
тузади. Лойиҳалаш ўз таркибига башорат қилиш қисмини киритиши мумкин. 
Агар талабанинг ўқув - билиш фаолият режаси ҳақида гап борса, ва шу жараён 
давом эттирилса, режалаштириш лойиҳани амалга ошириши таркибига киради. 
Тузиш-қуриш ҳам
таълим жараёнини лойиҳалаш таркибига киради. 
Фикримизча, у технологик жараённи амалга ошириш учун моддий воситаларни 
тузишдан иборат. Лойиҳалаш у ёки бу даражада келажакдаги таълим 
жараёнини моделлаштириш, башорат қилиш, режалаштириш, тузиш-қуриш 
қисмларини ўз ичига олади. Таълим жараёнини лойиҳалаш - мураккаб фаолият 
бўлиб, педагогдан амалий, дидактик, услубий - методологик, буюмли ва бошқа 
билимларнинг тизимини талаб қилади, чунки, у хаёлий даражада ҳақиқий 
таълим жараёнини ёритиб беради. 
“Тамойил” (принцип) тушунчаси лотинча 
“principium” - боши, асоси сўзидан 
олинган. Ўзининг келиб чиқишига кўра 
таълим 
тамойиллари 
педагогик 
амалиётнинг 
назария 
билан 
умумлаштирилишидан иборат, амалий фаолиятдан келиб чиқади ва аниқ 
мазмунга эгадир. Шунга кўра, улар раҳбарий ҳолатларга эгадирки, талабаларга 
таълим бериш жараёнида ўқитувчининг фаолиятини маълум тартибга 
соладилар ва тузатадилар. Дидактик тамойиллар ўқув жараёнининг барча 
томонларини қамраб оладилар ва унга аниқ мақсадга йўналтирилган, мантиқан 
кетма-кет бошланишни берадилар.

---

84 
Лекин, ўзларининг мавжудлик шаклига кўра тамойиллар субъектив 
мазмунга эгадир, чунки педагогнинг онгида турли даражадаги тўлиқлилик ва 
аниқликда аксланадилар. Тамойилларни билмаслик, уларнинг талабларининг 
ортидан бормаслик, уларни нотўғри тушунишлик уларни рад қилмайди, лекин, 
таълим жараёнини ноилмий, зиддиятли ва унумсиз қилиб қўяди. Таълим 
тамойилларига амал қилиш ўқитувчи педагогик маданиятининг бир қисмига 
айланади, касбий фаолиятининг натижали бўлишини таъминлайди.