TahiR’Ül mevlevi’NİN İslam tariHÇİLİĞİ Özet

SONUÇ

Türkiye’de tarihçiliğin gelişimi, genel anlamda dört aşamadan geçmiştir:³¹⁷

• 
  Dinsel Tarih Anlayışı: Osmanlı Devleti’nin teokratik yapısından kaynaklanan, Tanzimat’a dek süren dönem,
  
• 
  Hanedan tarih anlayışı: Osmanlı hanedanı etrafında, cins ve mezhep ayrıntısı göstermeksizin, çeşitli halkları da amaç tutan tarih anlayışı,
  
• 
  Irksal tarih anlayışı: I. Meşrutiyet idaresinin amacına ulaşamaması, Hıristiyan ve Müslüman halk arasında ulusçuluk fikirlerinin gelişmesi nedeniyle, Türk aydınları arasında, ulusal tarih doğrultusunda bir eğilim başlamıştır. Türk tarihi çerçevesinde, Türk dili, Türk edebiyatı ve Türk tarihi konularında yaymış oldukları araştırma sonuçları, Türkçeye çevrilmeye ve hatta bazı telif eserler de oluşturulmaya başlanmıştır.
  
• 
  Ulusal tarih anlayışı: II. Meşrutiyet döneminden sonra tarihçilik, Cumhuriyet’in kurulması ile bugünkü ulusal ve çağdaş aşamasına girmiştir.
  

Tahir’ül Mevlevi’nin hem edebi hem de İslam tarihçiliği çalışmaları, bir yandan ailesinin sarayla, diğer yandan Mevlevilikle bağlantılı olmasından kaynaklanan çeşitliliğe, Balkan Savaşı, I. Dünya Savaşı ve ardından Osmanlı Devleti’nin yıkılıp, yerine Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulduğu hareketli bir dönem eklenmiştir.

Ailesinin de yardımıyla iyi bir eğitim alan Tahir’ül Mevlevi, Arapça, Farsça ve Fransızca dillerini de ilerletmişti. Öğrendiği bu diller, edebiyat ve İslam tarihi çalışmalarında kaynak kitaplara ulaşmasını sağlamıştı. Araştırmacı ruhu, Mevlevilik terbiyesi ile birleşmiş, ilk gençliğinden itibaren verimli bir yazar ve iyi bir öğretmen olmuştur.

İslam tarihi alanında yaptığı çalışmalar, önceki islam tarihçilerin yapıtlarını incelemek, eleştirileri okumak, Mevlevilik düşüncesi çerçevesinde bilgilerini yoğurup, okuyucularına, öğrencilerine, dinleyicilerine aktarmak olarak karşımıza çıkmaktadır.

Tahir’ül Mevlevi, renkli bir yaşamıyla (Ek.3), çeşitli türde yaptığı çalışmalarla olduğu kadar, kişiliğiyle de dikkat çekmektedir. Dostları onu, çok nüktedan, zeki, kibar, bilgili, soyadı gibi olgun bir kişi olarak tanımlamaktaydı.

"Merhum çok ince ruhlu bir şair olmakla beraber, eşsiz bir muallimdi. Takrirleri esnasında güzel fıkralar, ince nüktelerle talebesine ders dinletir, en ağır bahisleri bile hemen orada öğretirdi." Sadi Aytan

"Tahir Hoca, yalnız ilmen değil, ahlaken de yüksekti. Merhum daima fakirlerin, kimsesizlerin yardımına koşmuş ve hiçbir vakit maddiyat için çalışmamıştır. Çünkü ehl-i dünya değildi, hakikî bir müslüman, asil ruhlu, uluvvi cenab sahibi ve tam manasıyle kamil bir insandı." Sadi Aytan

"Tanıdığım ilim ve irfan erleri, edebiyyat uluları arasında Üstad Tahir’ül Mevlevi Bey merhumun gönlümde müstesna bir yeri vardır." Kemal Edîb Kürkçüoğlu

"Tahir Olgun soyadına yakışan olgunluğuyla ve olanca dolgunluğuyla Mesnevi’yi on dört cilt halinde şerhetti. Zaten kendisi yıllarca Laleli ve Süleymaniye Camiinde Mesnevi okutmuş bir Mevlevi idi. Rahatça söyleyebiliriz ki, onun yaptığı bu şerh; tefsir, hadis, tasavvuf ve diğer İslami ilimlerin muhassaları olup, bugünkü neslin rahatça anlayabileceği büyük bir hazinedir." Dursun Gürlek

TÂHİR'UL MEVLEVÎ'DEN NÜKTE-İ ÂZAM³¹⁸

Mevlevîliğin esası her manasıyla edeptir. 

Nâçiz yazılarımla memleket evlâdına bir şey öğretebilirsem, kendimi vatan ve milletime olan şükran borçlarımı kısmen ödemiş sayarım. Zahmetimin mükâfatını ise ancak Allah'ın kerem ve rahmetinden beklerim. 

Ben, Fuzûlî, Nef'i, Sezâyî, Nedim, Nâci vesâ'ire gibi esâtiz-i edebî taklide çalışdım. Bu hareketimle zevk-i millî'den behre-dâr olduğumu isbât etdim. Bundan hazzı olmayanlar varsınlar udebâ-yı efrencin peyrevî olsunlar. 

Şiir için fart-ı hassâsiyet mahsûlü denilir. Tahassüsdeki ifrâtın hastalık olduğu o nev' mütehassısin hasta bulunduğu söylenir.

Şu kavle göre en hisli şâ'irler en marîz insanlardır. Maalesef ben de o zavallılardan biriyim. Çünkü hassâsiyet-i devâ nâ-pezîr illetin şifâ nâ-ümîd mübtelâsıyım.

KAYNAKÇA

AHMED, Halil b., (1988), Kitabu'l-Ayn, (nşr. Mehdi el-Mahzumi), Beyrut.

AKSOYAK, İ.Hakkı, (2001), “Rafi-i Kalayi’ye Dair Yeni Bilgiler ve ‘Geçme Çubuk’ ile İlgili Manzumesi”, Türk Kültürü İncelemeleri, sayı: 4, İstanbul.

ALKIŞ, Necmiye, (1953), Tercüme-i Pendname-i Feriduddin Attar (Edisyon-Kritik ve Tahlili),İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, İstanbul.

ARI, Abdullah Arı, (2012), “Tahir’ül Mevlevi, - Mir’at-ı Hazret-i Mevlana”, Sufi Araştırmaları, cilt:3, sayı:5, Manisa.

ATALAY, Mehmet, (2007), Tâhirü’l-Mevlevî’nin Farsça Divançesi ve Tercümesi, Çantay Kitap Kırtasiye, İstanbul.

ATALAY, Mehmet, (2008), “Tahir’ül Mevlevi ve Şiirleri”, Doğu Araştırmaları Dergisi, sayı:1, İstanbul.
ATEŞ, Ahmet, (1953), “Mesnevi’nin On Sekiz Beytinin Manası”, 60. Doğum Yılı Münasebeti ile Fuad Köprülü Armağanı, DTCF, Ankara.

AYDIN, Mehmet, (1991), “Hz Mevlana Gözü ile Mesnevi‘de Dinler”, II. Milletlerarası Mevlana Kongresi, 3-5 Mayıs 1990, Konya.

AZİMLİ, Mehmet, (2005), “Corci Zeydan’ın ‘İslam Medeniyeti Tarihi’ Adlı Eserine Karşı Yazılmış Bir Tenkit Yazısı”, İstem, yıl: 3, sayı: 5.

BATUK, Cengiz, (2007), “Dinleri Anlamada Öykünün Rolü: Mevlana’nın Yahudi Padişah Hikayesi Bağlamında Hıristiyanlığa Bakışı”, Uluslararası Mevlana ve Mevlevilik Sempozyumu Bildiriler II, Şanlıurfa.

BOUAMRANE, Chickh, (1984), Panorama de la Pensee Islamique, Sindbad Publ,, Paris.

CAN, Şefik, (1996), “Yenikapı Mevlevihanesinin En Son Mesnevihanı Tahir’ül-Mevlevi”, SÜ Türkiyat Araştırmaları Dergisi, II. Milletlerarası Osmanlı Devletinde Mevlevîhâneler Kongresi Tebliğler Özel Sayısı, II (2), Mayıs, Konya.

CAN, Şefik, (1997), Mevlânâ, Hayatı, Şahsiyeti, Fikirleri, Ötüken Yay., İstanbul.

CERİDE-İ İLMİYE, nr..l4, Şaban 1335 / Mayıs-Haziran 1917.

CUMHURİYET Gazetesi, nr.569, 8 Kânunievvel 1341 /1925.

CUMHURİYET Gazetesi, nr.582, 21 Kânumevvel 1341 / 1925.

CUMHURİYET Gazetesi, nr.585, 23 Kânunievvel 1341 /1925.

ÇAKAR, Esra, (2012), “Tahirü’l Mevlevi’nin İlk Metin Şerhi Denemesi: ‘Şeyh Sa’di’nin Bir Sergüzeşti’’”, Doğu Araştırmaları, sayı: 10.

DARÜŞŞAFAKA ARŞİVİ, Heyet-i İdare ile Muallimin ve Müsdahdemin Kayıt Defteri, (98 tarihinden itibaren), vr.10.

DEHLEVİ, Şeyh İnayetullah Han, (1337/1921), Hind Masalları, çev. Tahir’ül Mevlevi, Matbaa-i Amire Matbaası, Mahfel Mecmuası Neşriyatı, cilt: 1, 3. Kitab, İstanbul.

DEHLEVİ, Şeyh İnayetullah Han, (1926), Yeni Türkiye Matbaası, Mahfel Mecmuası Neşriyatı, cilt: 1-2, İstanbul.
DEMİREL, Şener, (2005), Tahirü’l-Mevlevi (Olgun)’den Metin Şerhi Örnekleri, Araştırma Yay., Ankara.

DENİZ, Fatma Banu, (2010), “II.Meşrutiyet Dönemi Süreli Çocuk Yayınlarında Dini Motifler”, T.C.Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Isparta.

DİKİCİ, Recep, (2011), “Tahir El-Mevlevi ve Ermeni Terziyan ile Dini ve Edebi Müzakeresi”, İpek Yolu Dergisi, Konya Ticaret Odası Yay., Konya.

DOĞAN, Mehmet Can, (2008), “Yücel Dergisinin Fikri ve Edebi Tahlili”, Güz, sayı:3.

Edebiyat ve Söz Sanatı Terimleri Sözlüğü, (1948), Arı Matbaası, TDK Yay., Ankara.

EBU’L-FİDA, İmaduddin İsmail b. Ali, (1997), el-Muhtasar fi-Ahbârî'l-Beşer, nşr. Mahmud Deyyub, cilt: 1-II, Dâru’l-Kütübi’l İlmiye, Beyrut.

ERGİN, Osman, (1924), Türkiye Maarif Tarihi, cilt:I, İstanbul.

ERGİN, Osman, (1940), Türkiye Maarif Tarihi, cilt:II, Eser Neşriyat, İstanbul.

ERGİN, Osman, (1941), Türkiye Maarif Tarihi, cilt:III, Osmanbey Matbaası, İstanbul.

ERGUN, Saadettin Nüzhet, (1937), Türk Şairleri, c.I, Bozkurt Basımevi, İstanbul, 1936, 441-444; İbnülemin, Son Asır Türk Şairleri, İstanbul.

ERGUN, Sadeddin Nüzhet, (1943), Türk Musikisi Antolojisi, c.II, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yay., İstanbul.

ERGUN, Sadeddin Nüzhet, (1946), Türk Şairleri, c.II, İstanbul.

ESİR, İbn, (1967), el-Kâmil fi’l-Tarih, Beyrut, Lübnan.

ES-SUBKİ, Tacuddin Ebu Nasr Abdulvahhab b. Takiyuddin Ali, (1978), Kaidetu fi’l-Cerh ve’t-Ta’lil ve Kaidetu fi’l-Müerrihin), tahk. Abdulfettah Ebu Gude, Kahire.

EYÜPOĞLU, Osman & OKUYAN, Mehmet, (2008), “Kur’an’ın Sosyo-Kültürel Koşulları Dikkate Alışı: Ma’ruf Kavramı Örneği”, OMUİFD, sayı: XXVI-XXVII, Samsun.
FATİN, (1269/1857), Hatimet’ül-eş’ar, İstanbul.

GÖKYAY, Orhan Şaik, (1970), “Gazali (Deli Birader)”, Türk Dili, nr.223, Mart 1970; nr.224.

GÖLPINARLI, Abdülbaki, (1953), Mevlana'dan Sonra Mevlevilik, İnkılap Kitabevi, İstanbul.

GÜLEÇ, İsmail, (2006), “Mevlana’nın Mesnevisi’nin Tamamına Yapılan Türkçe Şerhler”, İlmi Araştırmalar Dil ve Edebiyat İncelemeleri, 22.

GÜNGÖR, Zülfikar, (1999), “Tahir’ül Mevlevi’nin ‘Hallac-ı Mansur’a Dair’ Risalesi”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XXXIX, Ankara.
GÜNGÖR, Zülfikar, (2009), “Son Mesnevihanlardan Tahirü’l-Mevlevi ve Mevlevilik Hakkında Bazı Görüşleri”, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, cilt: 9, sayı: 3.

HAKİMİYETİ MİLLİYE Gazetesi, nr..l642, 12 Receb 1344

HAKİMİYETİ MİLLİYE Gazetesi, nr.1648, 18 Receb 1344 - 3 Şubat 1926

HAKİMİYETİ MİLLİYE Gazetesi, nr.1649, 19 Receb 1344 - 4 Şubat 1926

HALDUN, İbn, (1988), Mukaddime, çev:. Süleyman Uludağ, I-II, Dergah Yayınları, İstanbul.

HALDUN, İbn, (1990), Mukaddime, çev. V. Monteil, cilt: I, Beyrut, 1967İbn Manzur, Lisanu'l-Arab, I-XV, Beyrut.

HEVAFİ, (1375), Şihabuddin Abdullah, Coğrafyayı Hafız Ebru, (tahk. Sadık Seccadi), I-11, İntişarat-ı Bünyan, Tahran.

HİŞAM, İbn, (1375/1955), es-Siretü'n-Nebeviyye, Tah. M.es-Sekka-İ.el-Ebyari-A.eş-Şelbi, I, Mısır.

HİZMETLİ, Sabri, (1991), İslam Tarihçiliği Üzerine, Diyanet Yayınları, Ankara.

HOROVİTZ, Josef, (2002), İslâmî Tarihçiliğin Doğuşu (İlk Siyer/Meğâzi Eserleri ve Müellifleri), çev. Ramazan Altınay, Ramazan Özmen, Ankara Okulu Yay., Ankara.

IŞIK, Hidayet, (2000), “Fahreddin Razi’nin Din Anlayışı İçersinde Putperestliğin Yeri ve Putperestlikle İlgili Verdiği Bilgiler”, Dinler Tarihi Araştırmaları II, (Sempozyum, 20-21 Kasım 1998 Konya), Ankara.

İBNU’L-ESİR, (1991), el-Kamil fi't-tarih-İslam Tarihi, çev:. Ahmet Ağırakça vd., İstanbul.

İKDAM Gazetesi, nr. 1908, 18 Ekim 1899.

İKDAM Gazetesi, nr. 1910, 20 Ekim 1899.

İLMİYE SALNAMESİ, (1916), Amire Matbaası, İstanbul.

İNAL, İbnülemin Mahmud Kemal, (1940), Son Asır Türk Şairleri, cüz.10, Dergah Yay., İstanbul.

İNAL, İbnülemin Mahmud Kemal, (1955), Son Hattatlar, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.

İNUĞUR, Mehmet Nuri, (2005), Basın ve Yayın Tarihi, Der Yay., İstanbul.

JABBAR BEG, Muhammad Abdul, (2007), “İslam tarihi Öğretimindeki Problemler”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, VII, sayı: 4.

KAHHALE, Ömer Rıza, (1993), Mu‘cemü’l-Müellifîn Terâcimu Musannifî’l-Kütübi’l-‘Arabiyye, I-IV, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut.

KELBİ, İbn’ül, (1969), Kitabu'l-Esnam, AÜİF Yay.

KELBİ, İbnü'l, (1988), Nesebu Maad ve'l-Yemen ei-Kebfr, I, çev. Naci Hasan, Beyrut.

KESKİN, Neslihan Koç, (2008), “Tahir’ül Mevlevi’nin Hilye’si’ne Göre Mevlana”, Erdem Dergisi, sayı:50.

KOMİSYON, (1992), Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi, çev. Komisyon, Çağ Yayınları, İstanbul.

İSLAM YOLU Dergisi, nr.6, 11 Kasım 1948 - 9 Muharrem 1968

İSTANBUL KÜTÜPHANELERİ TARİH-COĞRAFYA YAZMALARI KATALOGLARI, 1. Türkçe tarih yazmaları, 1. fasikül, seri: 1, no.l, İstanbul, 1943.

İZ, Mahir, (1975), Yılların İzi, İrfan Yay., İstanbul.

KILIÇ, Müzahir, (2012), “Tahirrü’l Mevlevi’nin ‘Yenikapı Mevlevihanesi Postnişi Şeyh Celaleddin Efendi Merhum’ Adlı Eseri”, Doğu Araştırmaları, sayı: 10.

KISAKÜREK, Necip Fazıl, (1974), Son Devrin Din Mazlumları, Büyük Doğu Yay., İstanbul.

KORKMAZ, Gülsüm Ezgi, (2004), “Surnamelerde 1582 Şenliği”, Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

KUNT, İbrahim, (2003), “Tahir’ül Mevlevi’nin Farsça Divançesi ve Tercümesi (Tanıtım)”, Nüsha, yıl: III, sayı: 9.

KURT, Songül Keçeci, (2012), “Osmanlı Devleti’nde Türklerin Açtığı Özel Mektepler”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt:9, sayı:19, Hatay.

KUT, Günay (Alpay), (1974), “Gazali’nin Mekke’den İstanbul’a Yolladığı Mektup ve Ona Yazılan Cevapları”, T.D.A.Y. Belleten, Ankara.

LEVEND, Agah Sırrı, (1960), Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri, Türk Dil Kurumu Yay., Ankara.

MAHFİL Dergisi, nr.18, Rebiülahir 1340 / Aralık 1921.

MAHFİL Dergisi, nr.22-23, Cemadiülahire 1340 / Ocak-Şubat 1922.

MAHFİL Dergisi, nr.26, 1340/1910

MAHFİL Dergisi, nr.35, 1341/1911

MAHFİL Dergisi, nr.36, 1341/1911

MAHFİL Dergisi, nr.15, 1339.

MAHFİL Dergisi, nr.22, İstanbul, 1341

MAHFİL Dergisi, nr.27, 1341

MAHFİL Dergisi, nr.37, 1341 / 1911

MAHFİL Dergisi, nr.39, 1342/1912

MAHFİL Dergisi, nr.42, 1342 / 1912

MAHFİL Dergisi, nr.45, 1342/1912

MAHFİL Dergisi, nr.50, 1342/1912

MAHFİL Dergisi, nr.59, 1343/1913

MARDİN, Ebulula, (1966), Huzur Dersleri, c.II-lII, İsmail Akgün Matbaası, İstanbul.

Mecmua-i Eşar, içindeki varaklar, vr.6a-7a

MECMUA-İ MEDAYİH-İ HAZRETİ MEVLANA, (1898), çev. Vasıf, Alem Matbaası Ahmed İhsan ve Şürekası Matbaası İstanbul, (Tahir'ül Mevlevi'nin yazdığı önsöz).

MEDRESE, nr.4, Receb 1331-27 Mayıs 1329

MEKTEPLİ, 20 Haziran 1329, sayı: 6, 93
MEKTEPLİ, 20 Haziran 1329, sayı: 6, 93-94.
MEKTEPLİ, 10 Temmuz 1329, sayı: 8, 123
MESARA, Gülbün, (1992), “Medresetü’l Hattatin Yılları ve Ötesi”, Antik ve Dekor, sayı: 17, İstanbul.

MEVLANA CELALEDDİN RUMİ, ( ), Mesnevî, tercüme ve şerheden Tahirü’l-Mevlevî, II. Baskı, Şamil Yayınevi, İstanbul.

MOLLA CAMİ, (1968), Mir’at-ül Akaid, çev. Tahir’ül Mevlevi, Abdullah Işıklar Yay., İstanbul.
NACİ, Muallim, (1308/1890), Esami, Mahmut Bey Matbaası, İstanbul.

NEVEVİ, Muhyiddin Ebû Zekeriyya Yahya b. Şeref, (2001), Riyâzü‟s-Sâlihîn, terc ve şerh: M. Yaşar Kandemir & İsmail Lütfi Çakan & Raşit Küçük, İstanbul.

NUMANİ, Şeyh Şiblî, (1330), İntikadu Kitabi’t-Tarihi’t-Temeddüni’l-İslamî, Mısır.

NURİ, Kaya, (1338), Mahfil Mecmuası Sahibi Tahir’ül Mevlevi, Erkan-ı Harb Binbaşısı Mehmed Emin Beylere Açık Mektub, Necm-i İstikbal Matbaası, İstanbul.

OKUMUŞ, Ejder, (2007), “Mevlana’da Din-Toplum İlişkileri”, Uluslararası Mevlana ve Mevlevilik Sempozyumu Bildirileri II, Şanlıurfa.

OKUMUŞ, Osman, (2013), “Osmanlı Tarihinde Katledilen Şeyhülislamlar”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, cilt: 5, no: 1.

OYMAK, İskender, (2007), “Mevlana Düşüncesinde Hz. İsa ve Hıristiyanlık”, Uluslararası Mevlana ve Mevlevilik Sempozyumu Bildirileri-II, Şanlıurfa.

ÖZDEMİR, H.Ahmet, (2005), “Tahir’ül Mevlevi ve Cengiz ve Hülagu Mezalimi”, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 11.

PAKALIN, Mehmed Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, c.I, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.

PEYAM-I SABAH Gazetesi, (1920), nr.597, 13 Zilkade 1338 - 30 Temmuz 1920.

RAZİ, Fahreddin, (1988), Tefsir-i Kebir, çev.S.Yıldırım & L.Cebeci & S.Kılıç & C.S.Doğru, Akçağ Yay., Ankara.

RUMİ, Mevlana Celaleddin, (1988), Mesnevî, çev. Veled İzbudak, çev.Abdulbaki Gölpınarlı, cilt: I, MEB Yayınları, İstanbul.

RUMİ, Mevlana Celaleddin, (1992), Divan-ı Kebir, haz: Abdulbaki Gölpınarlı, Kültür Bakanlığı Yay., cilt: VII, Ankara.

SALNAME-İ NEZARETİ MAARİFİ UMUMİYE, (1901), Yıl: 4, Matbaa-i Amire, İstanbul.

SEBİLÜ’R-REŞAD, (1328), çev. Mehmet Akif, 1328, sayı: 5-187, cilt: 1-8, sayfa, 92

SÖYLEMEZ, Mehmet Mahfuz, (2008), “Klasik Dönem İslam Tarihçilerinin Tarih Anlayışı”, İslami İlimler Dergisi, yıl: 3, sayı:2.

ŞEHRİSTANİ, Muhammed b. Abdülkerim, (1386/1976), el-Milel ve'n-Nihal, Tah. Muhammed Seyyid Geylani, Kahire.

SON POSTA Gazetesi, nr.5637-1876, 22 Haziran 1951.

SÜREYYA, Mehmed, (1308), Sicill-i Osmani, cilt: II.

ŞAHİN, Muhammed, (1947), Mesnevi’nin Tenkidini Beğenmeyene Cevap, Güven Basımevi, İstanbul.

ŞEHSUVAROĞLU, Bedi N., (1974), Eczacı Yarbay Nayzen Halil Can (1905-1973), Hüsnütabiat Matbaası, İstanbul.

ŞENTÜRK, Atilla, (1991), Tahir’ül Mevlevi – Hayatı ve Eserleri, Nehir Yay., İstanbul.

TAHİR, Bursalı Mehmet, (1903), Osmanlı Müellifleri. c.I, İstanbul.

TAHİR, Bursalı Mehmet, (1972), Osmanlı Müellifleri, c.II, Meral Yay., İstanbul.

Tahir’ül Mevlevi’ye Aid Bazı Evrak (II), Süleymaniye Kütüphanesi, F.S.Türkmen 181, vr.19
TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1315/1896), Tahir’ül Mevlevi, Mir’at-ı Hazret-i Mevlana, Cemal Efendi Matbaası, İstanbul.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1899), Mirat-i Hazret-i Mevlana, Tahir Dede Kütüphanesi Yay., İstanbul.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1322/1904), Cengiz ve Hülagû Mezalimi, İstanbul.
TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1325/1907), Tahir’ül Mevlevi, Dest-aviz-i Farsi-hanan, İstanbul.

TAHİR-ÜL MEVLEVİ, (1908), Şeyh Celaleddin Efendi, Matbaa-yi Mekteb-i Sanayi, İstanbul.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1327/1908), Şeyh Sadi’nin bir Sergüzeşti, Muslihiddin Sadi-i Şirazi, müt. Mehmed Tahir el-Mevlevi (Olgun), Asır Matbaası, İstanbul.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1326/1910), Yenikapı Mevlevihanesi Postnişi Şeyh Celaleddin Efendi Merhum, Mekteb-i Sanayi Matbaası, İstanbul.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1910), Tarih-i İslam Sahaifinden, Mekteb-i Sanayi Matbaası, İstanbul.
TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1329/1911), Tedrisat-ı Edebiyeden Nazım ve Eşkal-i Nazım, Mahmut Bey Matbaası, İstanbul.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1330/1912), “Şeyh Sadi’nin Acıklı Bir Mersiyesi ve Onu Yazdıran Fecayi”, Sebilürreşad Dergisi, cilt: XII, sayı: 295-297.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1331/1913), Medaris-i İslamiye Talebesine Tarih Hulasaları, Matbaa-yı Amedi, İstanbul.
TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1332/1914), Cengiz ve Hülagu Mezalimi, İstanbul.
TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1914), Teşebbüs-i Şahsi, Yeni Osmanlı Matbaası, İstanbul.
TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1339/1920), Hazret-i Peygamber ve Zamanı, Evkaf-ı İslamiyye Matbaası, İstanbul.
TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1922), Divan-ı Tahir’ül-Mevlevi, (1352/1922), çev. Atilla Şentürk, Üniversite Kütüphanesi.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1342/1923), İbadat-ı İslamiye Tarihçesinden: Hitabet-i Nebeviye, Mahfil Dergisi, sayı: 41, cilt: 4.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1926), Matbuat Alemindeki Hayatım.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ, 22.10.931 tarihli memuriyet sicili.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1931), Başlangıcından Tanzimat Devrine Kadar Edebiyat Tarihimize Dair Manzum Bir Muhtıra, İttifak Matbaası, İstanbul.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1936), Fuzuli’ye Dair, Selamet Basımevi, İstanbul.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1937), Şair Nev’i ve Suriye Kasidesi, Aydınlık Basımevi, İstanbul.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1937), Mecmua-i Eşâr, Üniversite Kütüphanesi, İbnülemin Mahmud Kemal İnal Kitapları, T.293I içinde İbnülemin'e verilmiş biyografi varakları.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1938), Baki’ye Dair, Aydınlık Basımevi, İstanbul.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1946), Mesnevi’nin Eski ve Yeni Muterizleri, Tecelli Matbaası, İstanbul.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1946), Müslümanlıkta İbadet Tarihi, Işık Basımevi, İstanbul.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1947), Mesnevi’nin Yeni Muterizine İkinci Cevap, Rıza Koşkun Basımevi, İstanbul.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ (Tahir Olgun), (1949), Mesnevi Dersleri, cüz. 1, İstanbul.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1949), Germiyanlı Şeyhi Harname’si, Yeşil Giresun Matbaası, Giresun.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1951), Divan Edebiyatı Istılahları, İslam Yolu, 1951; İSAM Ktp., nr.9153.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1963), Müslümanlıkta İbadet Tarihi, Abdullah Işıklar Kitabevi, İstanbul.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1971), Hazret-i Peygamber’in Hayatı, Abdullah Işıklar Kitabevi, İstanbul.
TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1973), Tahir’ül Mevlevi: Edebiyat Lugati, haz. Kemal Edip Kürkçüoğlu, Enderun Kitabevi, İstanbul.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1973), Edebiyat Lugatı, Enderun Yay., İstanbul.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ (Tahir Olgun) & SERT, Abdullah, (1974), Müslümanlığın Medeniyete Hizmetleri, Bahar Yay., İstanbul.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1974), Müslümanlığın Medeniyete Hizmetleri, sdl. Abdullah Sert, Bahar Yay., İstanbul.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1991), Matbuat Alemindeki Hayatım ve İstiklal Mahkemeleri, Nehir Yay., İstanbul.
TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1992), Matbuat Alemindeki Hayatım ve İstiklal Mahkemeleri, haz. Sadık Albayrak, Nehir Yay., İstanbul.
TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1995), Çilehane Mektupları, haz. C.Kurnaz & G.Erişen, Akçağ yay., Ankara, 1995
TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1995), Edebi Mektuplar, Akçağ Yay., İstanbul.
TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (1998), Müslümanlıkta İbadet Tarihi, Akçağ Yay., Ankara.
TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (2003), Tahir’ül Mevlevi, Farsça Divançe ve Tercümesi, haz. Yusuf Öz, Yakup Şafak, Konya Büyükşehir Belediyesi Yayınları, Konya.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (2005), Müslümanlıkta İbadet Tarihi, İhvan Neşriyat, İstanbul.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (2007), Hind Masalları, I-II, İstanbul, 1337-1338; Tahir’ül Mevlevi, Masal Masal İçinde, Kaknüs Yay., İstanbul.
TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (2008), Mir’at-ı Hazret-i Mevlana, haz. Mehmet Veysi Dörtbudak, Rumi Yay., Konya.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (2008), Şair Anıtları, haz. Mehmet Atalay, Çantay Kitap Kırtasiye, İstanbul.

TAHİR’ÜL MEVLEVİ, (2009), Hz. Peygamber ve Zamanı, Erguvan Yay., İstanbul.

TEMİZEL, Ali, (2006), “Nisabü’l-Mevlevi Tercümesi”, Nüsha, yıl: VI, sayı: 20.

TEMİZEL, Ali, (2009), Mevlana – Çevresindekiler, Mevlevilik ve Eserleriyle İlgili Eski Harfli Türkçe Eserler, S.Ü.Mevlana Araştırma ve Uygulama Merkezi Yay., no: 4, Konya.
TUNAYA, Tarık Zafer, (1952), Türkiye'de Siyasi Partiler 1859-1952, Doğan Kardeş Matbaası, İstanbul.

TÜMER, Günay, (1986), Biruni'ye Göre Dinler ve İslam Dini, DİB Yayınları, Ankara.

UYGUR, Abdusselam & ÇELİKKOL, Yaşar, (2005), “İlk Çağlardan M.400 Yılına Kadar Mekke’nin Etnik Yapısı-II”, Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt: VII, sayı: II, Diyarbakır.

ÜNAL, Yenal, (2010), “Türkiye’de Tarihçilik, Tarihçiliğin Gelişimi (15-20. yy) ve Türk-Batı Tarihçiliğine Örnek İki Kitabın Karşılaştırmalı Analizi”, Kelam Araştırmaları, 8: 2.

VAKİT Gazetesi, nr.12114-1362, 23 Haziran 1951.

VASSAF, Hüseyin, (1901), Sefıne-i Evliya, 1318/1901, Süleymaniye Kütüphanesi, İstanbul.

VASSAF, Hüseyin, (1913), Esadname, 1339/1913, Süleymaniye Kütüphanesi, İstanbul.

YENİ SABAH Gazetesi, nr.5085, 22 Haziran 1951.

YILDIRIM, Ali, (2014), “Fuzuli’nin Beng ü Bade Mesnevisi ve Bade Sembolü”, F.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi, cilt: 14, Elazığ.

ZEYDAN, Corci, (2004), İslam Uygarlıkları Tarihi, çev. Necdet Gök, İletişim Yay., İstanbul.