Tafakkurning univirsal mantiqiy shakllari

Tariflash bilishda quyidagi asosiy vazifalarni hal qilishda yordam beradi.

Tushuncha aks etuvchi predmetning muhim belgilarini ko’rsatadi

Tushuncha ifoda qiluvchi so’zning ma’nosini ichib beradi

Termin hosil qilishga imkon beradi

Aniqlanuvchi tushunchaning mazmuni u ifodalagan predmetning kelib chiqishini ko’rsatish orqali kelib chiqadi.

Aniqlanuvchi tushunchaning mazmuni u ifodalagan predmetning kelib chiqishini ko’rsatish orqali kelib chiqadi.

Genetik ta’rif

Ta’riflash ma’lum qoidalarga rioya qilinishi talab etiladi.

A)Ta’rif teng hajmli bo’lishi kerak,ya’ni aniqlovchi va aniqlanuvchi tushuncha yig’indisi teng bo’lishi lozim

B)Ta’rif aniq bo’lishi lozim,mazmuni noaniq so’zlar ishlatilmasligi lozim

S)Ta’rif inkor shaklda bo’lmasligi kerak

Tavtologiya

koidaning buzilishi natijasida sodir buladi. Bunda aniklanuvchi tushunchadan uning mazmunini ochish uchun foydalanilgan buladi. Masalan, «Ta'magir ta'magirlik kiluvchi kishidir» desak, tavtologiyaga yul kuygan bulamiz.

Ta’riflashga o’xshash usullar

A)Tushunchani unga qarama-qarshi bo’lgan tushuncha orqali ta’riflash

B)Tushunchaning mazmuni u aks ettiruvchi predmetning bazi tashqi belgilarini ko’rsatish orqali aniqlanadi

S)Tasvirlash yordamida predmetning ba’zi bir munosabatdagi muhim tur belgilari ko’rsatiladi.

Foydalanilgan adabiyotlar I.Karimov “Yuksak ma’naviyat –yengilmas kuch” M.Xayrullayev,M.Haqberdiyev “Mantiq” Yu.V.Ivlev. “Logika”

ETIBORINGIZ UCHUN RAXMAT