Tadqiqotlari

 
 
b
2
u  =  umumiy  dispersiya  bo‘lib,  barcha  omillar  ta’sirida  natijaviy  belgining 
tebranishini ifodalaydi va u quyidagi formula bilan hasoblaniladi. 
 
(
)
n
у
у
бу

−
=
2
2
 
 

---

 
317 
 
    Nazariy  korrelyatsion  nisbat  0  bilan  1  oralig‘idagi  qiymatlarni  qabul  qiladi. 
Qanchalik  1  ga  yaqin  bo‘lsa,  belgilar  o‘rtasidagi  bog‘lanish  shunchalik  zich 
ekanligidan dalolat beradi. 
Korrelyatsion 
nisbatning 
ildizdan 
olingan 
qiymati 
determinatsiya 
koeffitsiyentideb aytiladi va u qaymatdagi formula bilan ifodalanadi: 
 
бу
б
Д
ух
2
=
 
 
Omil belgi ta’sirida natijaviy belgi tebranishining hissasini ifodalab beradi.  
Ko‘p  hollarda  hisob-kitob  ishlarini  soddalashtirish  maqsadida  korrelyatsion 
bog‘lanishlar zichligini aniqlash maqsadida korrelyatsiya indeksidan foydalaniladi: 
2
2
1
бу
Ух
бу
R
−
−
=
 
bu
2
  -  ux  —  hisobga  olinmagan  boshqa  omillar  ta’siri  ostida  natija  belgi 
tebranishini tasvirlaydi.  
bu
2
 - natija belgining barcha omillar ta’sirida tebranishini ifodalaydi. 
Korrelyatsiya indeksi 0 bilan 1 oralig‘idagi qiymatlarni qabul qiladi. 
Bu
2
 - Ux - dispersiya quyidagi formula yordamida aniqlaniladi: 
(
)
n
у
у
Ух
бу
х

−
=
−
2
2
 
     bu yerda, 


−
−
−
=
2
2
)
(
)
(
1
у
у
у
у
R
х
 
 
Emperik korrelyatsion nisbat nazariy korrelyatsion nisbatn singari aniqlaniladi.  
Emperik korrelyatsion nisbat quyidagi formula orqali aniqlaniladi: 
2
2
бу
бу
n
х
=
 
Bu yerda bu
2
 – emperik ma’lumotlar dispersiyasi, 

---

 
318 
 
2
х
бу
  –  regressiya  emperik  chizig‘ini  tashkil  qiluvchi  Ux  o‘rtachaning 
dispersiyasi. 
Korrelyatsiya  koeffitsiyentiga  nisbatan,  korrelyatsion  nisbat  ko‘rsatkichi 
bog‘lanishlar zichligining takomillashgan ko‘rsatkichi bo‘lib hisoblanadi.