Tadqiqotlari

7.1-rasm.Marketing 
tadqiqotlarida 
qo‘llaniladigan iqtisodiy tahlil 
usullarining tasnifi 
7.1 - rasmdan ko‘rinib turibdiki iqtisodiy tahlilda qo‘llaniladigan usullar yirik 
ikkita guruhga bo‘linadi. Ushbu usullardan marketing tadqiqotlarini tahlil qilganda 
ham bevosita foydalaniladi. Chunki har qanday jarayonni to‘g‘ri va oqilona 
boshqarish uchun ularni tahlil qilishni taqozo qiladi. Bu ayniqsa, bozor bilan bog‘liq 
bo‘lgan marketing tadqiqotlariga ham daxldordir. Zero, korxona faoliyatini 
optimallash-tirish, uning bozordagi o‘rnini barqaror ta’minlash, ishlab chiqarish 
jarayonlarini modernizatsiya qilish, mahsulotlar va xizmatlarini diversifikatsiyalash 
uchun ushbu holatlarni tahlil qilishni taqozo qiladi. Ushbu holatlar o‘z navbatida, 
Marketing tadqiqotlarida qoʻllaniladigan 
iqtisodiy tahlil usullari
Matematik 
usullar
Matematik 
modellarning 
tiplari
Matematik 
modellarning 
usullari
Ananaviy usullar
Tahlil vujudga kelgandan 
buyon qoʻllaniladigan 
usullar

---

151 
mazkur jarayonlarning hammasiga innovatsiyalarni joriy qilish orqali amalga 
oshiriladi. 
Ko‘rinib turibdiki, marketing tadqiqotlarida iqtisodiy tahlil usullaridan 
foydalanish shunchaki oddiy tadbir bo‘libgina qolmasdan, balki muhim iqtisodiy 
dastak sifatida ob’ektiv zarur ekanligini ko‘rsatmoqda. Shu tufayli mazkur masala 
nafaqat nazariy, balki amaliy jihatdan ham o‘ta muhimdir.
 
 
7.2. Marketing tadqiqotlari tahlili maqsadlari
 
Marketing tadqiqotlarida tahlil bu – 
to‘plangan va tegishli tarzda 
guruhlangan, strukturalangan va qayta ishlangan axborotdan xulosa olish jarayoni, 
ya’ni marketing tadqiqotining natijasidir. Marketing tahlili bozor holati va 
rivojlanishi qonuniyatlari va tendensiyalarini tavsiflashi, marketing faoliyatida 
ma’qul keladigan risk darajasini baholashi, ilmiy asosda boshqaruv harakatlarini 
amalga oshirishi, bozor jarayonlarini tartibga solish uchun asos yaratishi ko‘zda 
tutilgan. Marketing tahlili firma/korxona va butun tarmoq strategiyasini ishlab 
chiqish uchun shart-sharoitlar yaratadi. Tovar bozori tahlili firmaning atrof-muhit 
bilan o‘zaro aloqalar tizimini aniqlaydi, bozorning marketing tadbirlariga reaksiyasini 
baholaydi.