Табиятты ом кк

 
 
 
 
 
 

---

56
Lektsiya-17 
Tema. Ta`biyattaniwdi az kompleksli mekteplerde u`yreniw metodikasi 
Joba: 
1. Az kompleksli mekteplerinde sabaqtin` strukturasi 
2. Az kompleksli mekteplerde ta`biyattaniwdi u`yreniw. 
3. Jeke jumistin` mazmuni 
4. Azkompleksli mektepte uyreniw xizmetin aktivlestiriw maqsetinde to`mendegi 
usillar 
Tayanish tu’sinikler: 
Sabaqtin` strukturasi, ta`biyattaniwdi u`yreniw, azkompleksli mektepte uyreniw 
xizmetin aktivlestiriw. 
Mug`allimnin` eki yamasa ush klass penen bir waqitta shinig`iwlar alip baratug`in 
azkomplektli mekteplerinde sabaqtin` strukturasi o`zgertiledi. Azkomplektli mekteptegi 
sabaqtin` o`zgesheligi minadan ibarat., eki ush klass penen bir waqitta shiniqiwlar o`tkeriwde 
mug`allim oqiwshilarg`a a`dettegi mekteplerdegige qarag`anda a`dewir az waqit 
ajiratadi.Bunda azkompleksli mektep bilimler ko`lemin a`dettegi mekteptegidey etip ha`m 
sonday da`rejede beriwi tiyis. Ta`biyatqa ekskursiyalar o`tkeriw azkompelktli mektep ushin 
ta`n boliwina qaramastan,ol ulken qiyinshiliq tuwdiradi. «Janli ha`m jansiz ta`biyattag`i guzgi 
baqlawlar», ekinshi klasstag`i tema-«O`simliklerdin` ha`m haywanatlardin` tirishiligindegi 
guzgi o`zgerisler menen tanistiriw». u`shinshi klasstag`i tema -« O`zinin` jasap turg`an 
orindag`i o`simlikler ha`m haywanatlar». Mug`allim ha`r bir klassqa kushli tapsirmalar 
beredi.
q.
klass. 
q
) tereklerdin` japiraqlarinin` qalay tusetug`inin baqlaw, 2) tusken ha`r g`iyli 
ren`degi japiraqlardi jiynaw, 3) tusken japiraqlari jiynap aling`an tereklerdi ha`m putalardi 
tabiw, 4) parkten nasekomalardi izlep tabiw, 5) quslardin` orin awistiriwlarin baqlau. 
2- klass 1) tereklerdin`, putalardin`, sho`plerdin` sirtqi ko`rinisinin` qalay 
o`zgergenin baqlaw, 2) tawip aling`an nasekomalardin` dene (gewde) bo`leklerin qarap 
shig`iw 3) quslardin` uship qoniwin baqlaw, mu`mkinshiligi bolg`aninsha olardin` dene 
bo`leklerin qarap shig`iw 4 ) qista quslardi aziqlandiriw ushin tereklerdin` ha`m putalardin` 
miywelerin jiynau. 
3-klass` 1) bizin` jasap turg`an orinimizdi qanday o`setug`inin aniqlaw 2) parkte 
qanday nasekomalardin` quslardin` tirishilik etetug`inin aniqlaw 3) kollektsiyalar duziw ushin 
jergilikli jerdin` topiraqlarinin` gullerin ha`m gerbariyler duziw ushin jabayi sho`plerdin`
ulgilerin jiynaw, 4) salmanin` jag`alarindag`i ig`al topiraqta qanday o`simliklerdin` 
o`setug`inin ko`rip shg`iu. 
Azkomplektli mekteptegi oqitiw ekskursiyalari, qa`de retinde, komlekt bolip 
biriktirilgen barliq klasslardin` oqiwshilari menen bir waqitta o`tkeriliwine baylanisli boladi. 
O`zinshe jumis -azkomplektli mekteptegi jumistin` en` a`hmiyetli basqishi bolip tabiladi. 
Onin` basli waziypasi jumisti oqiwshilar onin` qalay orinlanatug`inin biletug`in etip 
sho`lkemlestiriw bolip tabiladi. Jeke jumistin` mazmuni to`mendegishe. 
-
bekkemlew ushin shinig`iwlar, 
-
burin uyrenilgen materialdi sabaqliq boyinsha o`zlerinshe ta`kirarlaw, 
-
Baqlaw kuneliklerinindegi jumis 
-
«A`tirapimizdag`i ta`biyat» oqiw kitaindag`i jumis 
O`zinshe jumislardin` barliq turlerin mug`allim taxtag`a jazip qoyadi. Ha`rbir 
jumistin` dawam etiw waqti 
i-qt.
Minuttan artiq bolmawi tiyis.
-
ha`rbir klasstin` tayarliq ha`m o`zinshe jumistin` ko`nlikpeleri da`rejeleri, 
-
bir qansha klasstag`i jumistin` ha`r qiyli turlerin birlestiriw, 
-
uyreniletug`in yamasa ta`kirarlanatug`in materialdin` qiyinliq da`rejeleri 
Azkomplektli mektepte uyreniw xizmetin aktivlestiriw maqsetinde to`mendegi usillar 
paydalaniladi.. 
-
sebepli-kelip shig`iw sorawlarin klass oqiwshilarinin` aldina qoyiw 

---

57
-
sabaq materialinda talqilaw ha`m da`liylew ko`nlikpelerine oqitiw, 
-
programmalastiriw elementlerin paydalaniw, 
-
didkatikaliq materialdin` qiyinliq da`rejesin arttiriw, 
-
tapsirmalardi 
quramalastiriw 
hg`m 
olardi 
orinlawda 
oqiwshilardin` 
o`zinsheligin arttiriw, 
A`dettegi mekteptegi siyaqli azkomplektli mekteptegi oqitiw ta`rbiyalaw protsesi 
reformanin` oqitiwdin` metodlar menen usillarin jetilistiriwdi, oqitiwshilardin` o`zinshe 
xizmetin aktivlestiriwdi, oqitiwdin` ta`rbiyalawshi ha`m bag`darlaniwshilig`in kusheyttiriwdi, 
ko`rgizbelilik kurallarin, TO ni didaktikaliq oyinlardi paydalaniwdi na`zerde tutilg`an.