Tabiiy fanlar fakulteti botanika kafedrasi

Bo’lduruqo‘tdoshlar- Alismataceae Vent.

Uchbargli nayzabarg-Strelolist trilistnыy-Sagittaria trifolia L.

Ko‘p yillik, gul poyasi oddiy shoxlangan. Urg‘ochi gullarini kosachasi uchtadan, 1-4 tadan joylashgan, tutqichlari kalta urug‘lari etilish davrida 6-20 mm uzunlikda. yerkak gullari uzun tutqichli. Kosacha barglari yashil, nashtarsimon 4 mm uzunlikda va eni 2,5 mm. Tojbarglari oq. Urug‘lari yassi qanotchali, keng uchburchaksimon.
Iyun-avgust oylarida gullab urug‘laydi.
Suv havzalarini qirg‘og‘ida, ariqlar, ko‘llar, sholipoyalarda o‘sadi. Toshkent, Farg‘ona, Samarqand, Buxoro viloyatlarida tarqalgan.
Ildiz poyasi va barglari burushturuvchi va yaralarni yaxshi davolovchi xususiyatlarga ega. Yangi uzulgan barglari yaralarga qo‘yiladi. Tuganaklari istemol qilinadi.

Zubturimsimon bo’lduruqo‘t-Alisma plantago aquatica L.

Ko‘p yillik, ildizpoyasi tuganaksimon ko‘p sonli kO’rtaklarga ega. Poyasi tik o‘suvchi balandligi 10-70 sm. Barglari suv yuzasida suzuvchilari uzun bandli 7-10 sm uzunlikda eni 4,6-6 sm keng tuxumsimon ayrimlari yuraksimon. Gul to‘plami piramidasimon to‘pgullar bo‘lib uzunligi 25-35 sm qolganlarida 5-6-(10) gullar to‘plamidan iborat. Kosachasi yashil keng tuxumsimon 2-2,5 mm uzunlikda va eni 1,5-2 mm. Tojbarglari kosachasidan 2 bora uzun oq pushti. Urug‘i 2-2,5 mm uzunlikda eni 1,2-1,5 mm.
May-avgust oylarida gullab urug‘laydi daryolar qirg‘og‘ida ko‘llarda botqoqliklarda o‘sadi. Toshkent, Farg‘ona, Samarqand, Buxoro, Xorazm viloyatlarida hamda Qoraqalpog‘istonda tarqalgan.
Xalq tabobatida bargining qaynatmasini gemoroyda, ildiz poyalarini esa quto’rgan itlar tishlaganda ichishga buyurilgan.


Gidrofit, gigrofit, mezofit, ksyerofit, sukulent, sklyerofit dorivor o’simlik turlarini o’rganish (Lotincha, ruscha va maxalliy nomlari)

Oqqayin, sugalli qayin-Betula pendula Roth (vyerrucosa Ehrh.) 112
Dag‘al dalachoy-Hypyericum scabrum L. 112
Qizilpoycha dalachoyi-Hypyericum pyerforatum L. 112
Cho‘ziq bargli dala choy-Hypyericum elongatum Lebed. 113
Dala itgunafsha-Vyeronika arvensis L. 113
Djung‘or sigir quyrug‘i-Vyerbascum songoricum Schrenk. 113
Papov tog’‘qoramig‘i-Linaria Popovii Ko’prian. 113
Sharq takasoqoli-Dodartiya vostochnaya-Dodartia orientalis L. 114
Dala sovun o‘ti-Anagallis arvensis L. 114
Turchanova androzasi-Androsace Turczaninowii Freyn.(A.maxima L.) 114
Tulkidumli bolqin-Myricaria alopecuroides Sehrenk. (M. bracteata Royle). 114
Nashanamo datiska-Datisca cannabina L. 114
Dorivor sarimsoq o‘t-Alliaria officinalis Andrz. 115
Draba-Draba nemorosa L. 115
Yirik urug‘li ojud-Megacarpaea gigantea Regel. 115
Kochi qatroni-Crambe kotschyana Boiss. 115
Marshall chitrang‘isi-Yerysimum Marschallianum Andrz. 115
Shoxlangan chitrang‘i-Yerysimum diffusum Ehrh. (E. canescens Roth). 116
Arman gulxayrisi-Althaea armeniaca Ten. 116
Oq tut ( baliq tut, ilon tut)-(shelkovitsa)-Morus alba L. 116
Farg‘ona chunfuti (sutlamasi)-Euphorbia fyerganensis ( B.Fedtch) Prokh. 116
Meyyer qoraqati-Ribes meyyeri Maxim. 117
Ikki uyli chayano‘t-Krapiva jguchaya-Urtica dioica L. 117
Doira bargli ko‘kmaraz- Andrachne rotundifolia C.A.Mey. 117
G‘udirish qayrog‘och-Ulmus scabra Mill. 118
Zarafshon sutlamasi-Tithymalus zyeravschanicus (Regel).Prokh. 118
Sariq sayoq (qalampirgul)-Reseda luteola L. 118
Tatar evfraziyasi-Euphrasia tatarica (Pyers. Wala L. nemorosa) Fisch. 118
Kavkaz xurmosi (Safsan)-Diospyros lotus L. 118
Sigirquyruqsimon qo‘ziquloq-Phlomis thapsoides Bunge. 122
Robyerta yoronguli-Gyeranium Robyertianum L. 123
Har ifgulli tog’‘qudusi-Stachys betoniciflora Rupr. 123
Dorivor setyerax- (Setyerax)-Cetyerach officinarum Willd. 123
Mayda gulli adonis- Adonis parviflora Fisch. (A. aestivalis L. Thoms.) 124
Keng tangachali karrak-Cousinia platylepis Sehrenk. 125
Mayda qirqilgan kovrak (chair)--Fyerula tenuisecta Korov. 125
Sivyers yermoni (shuvogi)- Artemisia sievyersiana Willd. 125
Hisor ko‘kamaroni- Scutellaria hissarica B.Fedtsch. 126
Ingichka bargli jiyda (qush jiyda, qarg‘a jiyda)-Elaeagnus angustifolia L. 127
Dag‘al tukli yulg‘un-Tamarix hispida Willd. 127
Sharq iloncho‘pi-Lomonos vostochnыy-Clematis orientalis L. 130
Meyyer kyermak sovuni- Limonium Meyyeri (Boiss.) O.Kuntze. 130
Oddiy lizimaxiya-Lysimachia vulgaris L. 130
O‘rmalovchi boltiriq-Cardaria repens (Schrenk) Jarm. 131
Beggyeri na’matagi- Rosa beggyeriana Schrenk. 131
Oddiy talxak (afsonak)- (gorchak)-Vexibia alopecuroides (L.) Bunge. 131
Sho‘rxok shildirboshi (Shildirmiya, sho‘r bo‘yan)- Sphayerophysa salsula (Pall) DC. 132
Yopishqoq qumrio‘t (chakamug‘)-Galium Aparine L. 132
Qorako‘l qumrio‘ti- Galium karakulense Pobed. 132
Dag‘al kanop (kendir)- Apocynum seabrum Russan. (Trachomitum scabrum. (Russan.) Robed.) 132
Rus qarochingili (qalqon jingil)- Lycium ruthenicum Murr. 133
Govpechak (arhar o‘ti)- Calystegia sepium (L.) R.Br. 133
Lemann zarpechagi (chirmovguli)- Cuscuta Lehmanniana Bunge. 133
Bir yillik shuvoq (Bo’rgan,sassiq kapa)- Artemisia annua L. 133
Jussan shuvog‘i (yermon)- Artemisia absinthium L. 134
Kanada maydatojbargi (qulonquyruq)- Yerigyeron canadensis L. 134
Dorivor sarsabil- Asparagus officinalis L 134
Kalta bargli sarsabil -Asparagus brachyphyllus Turcz. 135
Nilufardoshlar- Nymphaeaceae Salisb. oilasiga mansub Tiniq oq botqoqgul-Numphaea alba L. Ko‘p yillik, barglari yuraksimon, 12-30 sm uzunlikda va eni 10-25 sm. Gullari tiniq oq rangli, hidsiz, gultojisi 3,5-5,5 sm uzunlikda va eni 1,5-2 sm. 210
Sariq nilufar-Nuphar lutla (L.) Smith. 210
Suvpiyozdoshlar -Butomaceae Rich. 210
Soyabonli suvpiyoz--Butomus umbellatus L. 210
Bo’lduruqo‘tdoshlar- Alismataceae Vent. 210
Uchbargli nayzabarg-Strelolist trilistnыy-Sagittaria trifolia L. 210
Zubturimsimon bo’lduruqo‘t-Alisma plantago aquatica L. 210
Jumritsimon chakanda(oq changal)- Hippophae rhamnoides L. 215
Oddiy-chilonjiyda- Zizyphus jujuba Mill. 215
Oq lamium (oq par, oq yasnotka)-Lamium album L. 215
Qoratog’‘ piyozi-Allium karataviense Regel. 216
Osh piyoz-Luk repchatыy-Allium cepa L. 216
Porey piyozi- Allium porrum L. 217
Sarimsoq (sasiq piyoz)- Allium sativum L. 217
Sevyersov piyozi (olg‘i)- Korolkovia Sevyertzovii Regel. 217
Suvarov piyozi- Allium suworowii Regel. 218
Uzumsimon piyoz- Allium ampeloprasum L. 218
Qora ituzum- Solanum nigrum L. 218
Qalampir yalpiz - Mentha pipyerita L. 220
Ikki boshoqli oddiy qizilcha (zog‘aza)- Ephedra distachya L. 224
Qirqbo‘g‘imsimon qizilcha- Ephedra equisetina Bunge. 224
Cho‘l qizilchasi- Ephedra intyermedia Sehrenk. et C.A.Mey. 225
Binafsharang bangidevona- Datura tatula L. 225
Meksika bangidevonasi- Datura innoxia Mill. 225
Metalioid bangi devonasi- Datura meteloides DC. 225
Oddiy bangidevona-Datura stramonium L. 226
Gul tutqichli kiyiko‘ti- Ziziphora suffruticosa Pazij. (Z.slinopodioides Lam.) 233
Ingichka cho‘l yalpiz- Ziziphora tenuior L. 234
Qushqo‘nmas (Sariqgul)-Cnicus benedictus L. 237
Bargsiz buyurg‘un (itsigak)-Anabasis aphylla L. 251
Kambargli boyalish (cho‘g‘on sho‘rak)-Aellenia subaphylla (C.A.Mey.) Aell. (Salsolo subophylla C.A.Mey.) 251
Qo‘lansa sho‘ra-Chenopodium vulvaria L. 251
Oq sho‘ra-Chenopodium album L. 252
Kirpisimon tosh buyurg‘in-Nanophyton yerinaceum (Pall) Bunge. 252
Turkiston cho‘chqa tikani (Ismaloq)- Spinacia turkestanisa. Iljin. 252
Xaltachali ebalak-Cyeratocarpus utriculosus Bluk. (C.Turkestanicus Saw-Ryez). 252
Hidli sho‘ra-Chenopodium botrys L. 253
Dag‘al tukli yulg‘un-Tamarix hispida Willd 266
Ingichka bargli jiyda (qush jiyda, qarg‘a jiyda)-Elaeagnus angustifolia 266
Dag‘al tukli yulg‘un-Tamarix hispida Willd 267
Qush jiyda (qarg‘a jiyda)-Elaeagnus angustifolia 267
Qush jiyda (qarg‘a jiyda)-Elaeagnus angustifolia L. 267
Dag‘al tukli yulg‘un-Tamarix hispida Willd 267
Qush jiyda (qarg‘a jiyda)-Elaeagnus angustifolia L. 267
Dag‘al tukli yulg‘un-Tamarix hispida Willd 267
Sharq iloncho‘pi-Clematis orientalis L. 267
Sharq iloncho‘pi-Clematis orientalis L. 267
Oddiy lizimaxiya-Lysimachia vulgaris L. 267
O‘rmalovchi boltiriq-Cardaria repens (Schrenk) Jarm. 267
Beggyeri na’matagi- Rosa beggyeriana Schrenk. 267
Beggyeri na’matagi- Rosa beggyeriana Schrenk. 267
Oddiy lizimaxiya-Lysimachia vulgaris L. 267
O‘rmalovchi boltiriq-Cardaria repens (Schrenk) Jarm. 267
Asparagus officinalis L. dorivor o’simligining mahalliy nomini toping? 267
Robyerta yoronguli-Gyeranium Robyertianum L 268
Robyerta yoronguli-Gyeranium Robyertianum L 268
Robyerta yoronguli-Gyeranium Robyertianum L 268
Robyerta yoronguli 268
Har ifgulli tog’‘qudusi-Stachys betoniciflora Rupr. 269
Robyerta yoronguli-Gyeranium Robyertianum L 269
Dag‘al dalachoy-Hypyericum scabrum L. 269
Dag‘al dalachoy-Hypyericum scabrum L. 270
Atamaning o’zbek tilida nomi 274
Atamaning ingliz tilida nomi 274
Atamaning rus tilida nomi 274
Atamaning ma’nosi 274