Tabiiy fanlar fakulteti biologiya kafedrasi

7-mavzu: Yurak qon tomir sistemasining yosh xususiyatlari va gigienasi
 
Rеja: 
       1.Organizmda qonning ahamiyati. 
       2.Qonning xususiyatlari va tarkibii qismi. 
А) eritrotsitlar 
Б) lеykotsitlar 
 
В) trombotsitlar   
3.Qonning cho`kish tеzligi va qon guruhlari. 
4.Qon aylanish va yurak-tomir faoliyatining yosh xususiyatlari. 
  
5.Yurak  qon-tomir  sistеmasining  chiniqtirish  va  jismoniy  mashqlanishning 
ahamiyati. 
 
Qonning ahamiyati.
 Qon odam organizmda muhim ahamiyatga ega bo`lib 
quyidagi funksiyalarni bajaradi: 
1.  Qonning  nafas  olish  funksiyasi.  Qon  o'pkadan  kislorodni  qabul  qilib, 
hujayra va to'qimalarga olib boradi. Hujayralarda moddalar almashinuvi natijasida 
hosil bo'lgan karbonat angidrid gazini nafas olish organlariga yetkazadi. 
2.  Qonning  transport  (tashuvchanlik)  funksiyasi.  Me`daichaklarda  hazm 
bo'lgan  oziq  moddalar  qon  va  limfatomirlariga  so'rilib,  qon  orqali  hujayralarga 
yetkaziladi.  Hujayralarda  moddalar  almashinuvi  natijasida  hosil  bo'lgan  qoldiq 
(zaharli) moddalarni ayirish organlariga yetkazib beradi. 
3.  Qon  barcha  to'qima  va  organlar  funksiyasining  gumorol  yo'l  bilan 
boshqarilishida  ishtirok  etadi.  Endokrin  bezlarda  sintez  qilingan  moddalar  qonga 
o'tib, u orqali to'qima va organlarga yetkaziladi. 
4.  Qonning  himoya  funksiyasi.  Organizmga  kirgan  zaharli  moddalar  va 
mikroblar qon tarkibidagi leykositlar tomonidan yutib, parchalab, eritib yuboriladi. 
Bundan  tashqari  qon  zardobtda  oqsil  zarrachalar  (antitelalar)  bo'lib,  ular 
mikroblarni bir-biriga yopishtirib, eritib yuboradi. 
5.  Qon  tana  haroratining  nisbiy  doimiyligini  saqlashda  ishtirok  etadi. 
Qonning  uzluksiz  harakati  orqali  moddalar  almashinuvi  natijasida  hosil  bo'lgan 
issiqlik  energiyasi  tananing  barcha  qismlariga  tarqalib,  ulardagi  harorat 
doimiyligini ta'minaydi.