Tabiiy fanlar fakulteti biologiya kafedrasi



Download 2,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet64/119
Sana03.01.2022
Hajmi2,82 Mb.
#312802
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   119
Bog'liq
Yoshlar fiziologiyasi мажмуа 2018

Xalqum  (
tomoq
).
  Og’iz  bushlig’ining  davomi  bo`lib,  u  shilliq  va  muskul 
qavatlaridan  iborat.  Uning  uzunligi  kattalarda  15  sm  bo`lib,  uch  qismga  –  burun, 
og`iz  va  xiqildoqqa  bo`linadi.  Xalqumning  vazifasi  ovqatni  ogiz  bushligidan 
qizilungachga,  havoni  burun  bushligidan  xiqildoqqa  o’tkazishdan  iborat. 
biriktiruvchi to`qimadan iborat bo’lib, sеroz qavatdan tuzilgan. 
Qizilo’ngach. 
  Qizilungach  to’sh  suyagining  orqa  qismida  joylashgan 
bo’lib,  uning  uzunligi  yangi  tug’ilgan  bolalarda  10-11  sm,  bir  yoshda    12  sm,  5 
yoshda 16 sm, 12 yoshda 18-19 sm, kattalarda 25-32 sm, diamеtri 2-3 yoshda 10 
mm, 6 yoshda 12-14 mm ga tеng. Qizilo’ngach dеvori ichki shilliq, o`rta muskull, 
tashqi seroz qavatlardan tashkil topgan. 
Me’da. 
Qorin bo’shlig’ining yuqori qismida, diyafragma ostida joylashgan. 
U to’rt qismdan; kirish, tub, tana va pilorik yoki chiqish qismidan iborat.  
Bolaning  yoshi  ortishi  bilan  me'daning  hajmi  orta  boradi.  Yangi  tug'ilgan 
bolada 30-45 sm
3
, 1 yoshda 400-500 sm
3
, 2 yoshda 600-750 sm
3
, 6-7 yoshda 950-


1100 sm
3
, 11-12 yoshda 1500 sm
3
 bo'lib, kattalarda 3000-3500 sm
3
, uzunligi 25-30 
sm,  eni  12-14  sm  ga  teng.  Vazni    yangi  tug’ilgan  bolalarda  -6,5g,  14-20  yoshda 
127 g, 20 yoshdan so`ng 155 g. Me`da  hajmi yosh bilan barobar 24 marta, gavda 
esa 20 marta kattalashadi. 
 2 yoshgacha  me'da noksimon, 7 yoshda kolbasimon shaklda bo'ladi. Yosh 
bola  me'da  shilliq  qavati  juda  nozik  bo'lib,  ko'p  kapillyar  qon  tomirlari  bilan 
ta'minlangan. 
Me'da  bezlari  ishlab  chiqaradigan  ishlarning  hazm  qilish  kuchi  va 
kislotaliligi  ancha  past  bo'ladi.  Bu  shira  tarkibida  ximozin,  lipaza,  pepsin,amilaza 
vaboshqa ko'plab fermentlar bo'lib, biroq ular juda kam miqdorda bo'ladi. 
Bir  yoshgacha  sutdagi  oqsillarga  ta'sir  etuvchi  ximozin  fermenti  aktivligi 
yuqori  bo'lib,  yosh  oshishi  bilan  lipaza  fermenti    aktivligi  ortib  boradi,  me'da 
harakatlari o'zgaradi.  
Me’daning ichki shilliq pardasi tagida mayda bezchalar bo’lib,  ularning soni 
yangi tug`ilgan bolada 2 mln, 10 yoshda 17 mln, 15 yoshda 22 mln, kattalarda 35 
mln  ga  еtadi.  Ularda  shira  ishlab  chiqaradi,  lеkin  bu  fеrmеntlarning  aktivligi 
kamroq bo`ladi. Shira tarkibida pepsin, lipaza fermentlari va xlorid kislota bo’lib, 
ular ovqat tarkibidagi oqsil, yog`’ va uglevodlarni parchalashda faoliyat ko’rsatadi.  
Me’dada  ovqat  fizik  va  kimyoviy  yo’l  bilan  parchalanib,  hazm  bo’lib,  12 
barmoq ichakka o’tkaziladi. Me’dada aralash ovqatlar 3-4 soatda, yog`’li ovqatlar 
5-6  soatda,  suv,  sut,  non  shirinliklar  esa  2-3  soat  saqlanadi.  Aralash  ovqatlar  3-4 
soatda  hazm  bo’lganligi  uchun  har  4  soatda  ovqatlanish  tavsiya  etiladi  (uyqu 
bundan  mustasno).  Ovqatlangandan  20-30  minutdan  so’ng  me’da  to’lqinsimon 
qisqarib ovqat me’da shirasi bilan aralashadi. 

Download 2,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   119




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish