Табиий шифо воситалари 3-китоб тошкент

Шафтолининг шифобахш хусусиятлари 
Шафтоли (Персик обыкновенный) шохлари ёйилиб ўсадиган, бўйи 8 
метргача борадиган дарахт. Танаси ва қари шохларининг пўстлоғи қизғиш-
жигарранг, ғадир-будир, тангачали. Қари шохлари осилиб тушади, ёш 

---

Аюпов Равшан Хамдамович 
144 
новдалари ингичка, яланғоч ва ялтироқ. Барглари навбатма-навбат 
жойлашган, наштарсимон шаклда бўлиб, узунлиги 18 см гача боради, 
четлари аррасимон қирқилган, тишли. Шафтоли барг чиқармасидан олдин 
ёки барг чиқариши билан бир вақтда гуллайди, гуллари кўп, деярли бандсиз, 
гултожи пушти, қизил ёки оқ рангда, беш баргли. Мевалари тухумсимон ёки 
думалоқ шаклда, ҳар хил катталикда, сершира, эти оқ, сариқ, қовоқранг, гоҳо 
қизғиш, хушбўй, ширин ёки нордон-ширин. Данаги қаттиқ, йирик, этидан 
осон ажралади ёки унга ёпишиб кетган, мағзи аччиқ, гоҳида ширин, бодом 
ҳидли бўлади. Барглари, гуллари, мевалари ва мағзи доривор сифатида 
ишлатилади ва мағзидан мой олинади. Мағзида талайгина миқдорда 
қотмайдиган мой, амигдалин деган гликозид, бир оз миқдор эфир мойлари, 
ферментлар ва бошқа моддалар бор. Мевасининг этида каротиноидлар, 
анчагина аскорбинат кислота (С витамини), қандлар, олма, мой ва лимон 
кислоталари ва бошқа кислоталар мавжуд. Пўстлоғида эса флавоноидлар бор.
Шафтолининг шифобахш таъсири ва ишлатилиши: 
Халқ табобатида шафтоли янги баргларининг суви ва қайнатмаси 
ревматизм, бош оғриғи ва меъда-ичак касалликларини даволашда 
ишлатилади. Экзема (гуш касаллиги) да баргларидан тайёрланган 
қайнатмадан касал жойга иссиқ ванна қилиш тавсия этилади. Гулларини эса 
сурги ва сийдик ҳайдайдиган восита сифатида ишлатилади. Ибн Сино 
қабзият маҳалида ва иштаҳани очиш учун шафтоли буюрган, гулларининг 
сувидан эса гижжаларга қарши ва яра-жароҳатларни битирадиган восита 
сифатида фойдаланган. Шафтоли мевалари сийдик ҳайдайдиган восита 
сифатида буюрилади, мағзи эса балғам кўчирувчи дори тайёрлаш учун 
ишлатилади. Замонавий табобатда шафтоли мағзидан тайёрланган 
препаратларнинг гижжаларга қарши таъсир кўрсатиши аниқланган. Шафтоли 
мойи бодом мойи ўрнини босади ва суртма дорилар тайёрлаш учун асос 
сифатида ишлатилади. Мевалари таркибидаги органик кислоталар ва эфир 
мойи меъдадан шира ажралишини кучайтиради ва овқат ҳазмини яхшилайди. 
Гипохром анемияда шафтоли анча наф беради. Юрагининг ишида 

---

Аюпов Равшан Хамдамович 145 
камчиликлари бор одамларга шафтоли фойда қилади, чунки унинг 
меваларида калий тузлари бор. Бироқ шафтолида анчагина қанд моддалари 
бўлганлиги учун уни диабет билан оғриган ва семириб кетган одамларга 
буюриб бўлмайди.