Табиатдан фойдаланиш и=тисодиёти (тфи) фанининг илмий-назарий асослари

Назорат топшириқлари.
-Экологик самарадорлик моҳиятини тушунтиринг?
-Экологик самарадорликка олиб борувчи йўлларни изоҳланг?
-Экологик самарадорлик омилларини тушунтиринг?
3-савол бўйича ўқитувчининг асосий мақсадлари.
-Иқтисодий самарадорлик моҳиятини тушунтириш.
-Иқтисодий самарадорликда сарф-харажат ва самара асосларини изоҳлаб бериш.
3-савол баёнига оид муаммолар.
-Иқтисодий самарадорлик ва унинг афзалликлари.
Идентив ўқув мақсадлари:
-Иқтисодий самарадорлик моҳиятини тушунтириб беради.
-Иқтисодий самарадорликда сарф-харажат ва самара асосларини изоҳлаб беради.
3-асосий савол баёни.
Иқтисодий самарадорлик экологик самарадорликдан фарқ қилади. Иқтисодиётда бирор лойиҳа амалга ошириладиган бўлса, аввало у амалда қўлланила бошлаган тақдирда буюртмачига қанча фойда келтиради ёки самара беради, деган саволга жавоб бериш керак бўлади. Самара бермайдиган лойиҳа ҳеч вақтда амалга оширилмаслиги лозим.
Молиявий маблағ ҳар қандай иқтисодий тизимда тақчил, шунинг учун таклиф қилинаётган лойиҳаларни амалга тадбиқ қилишдан олдин сарф-харажат ва фойда пул ифодасида таққослаш ёки лойиҳани иқтисодий самарадорлигини аниқлаш керак бўлади. Демак. Иқтисодий самарадорлик чегараланган табиий ресурслардан оқилона фойдаланиш демакдир.
Баъзи мутахассисларни фикрича капитал маблағни табиат муҳофазаси лойиҳаларига сарфлаш билан вужудга келган самарани меъёрий коэффициэнт билан солиштириш натижасида олинган натижа (фойда, даромад) лойиҳанинг самарадорлиги тўғрисида хулоса қилишга имкон беради.
Пулнинг қадри-қиймати ўзгариб турган иқтисодий вазиятда капитал маблағнинг самарадорлигини олдиндан аниқлаш баъзихатоликларга олиб келиши мумкин. Айтайлик, сиз А сўмни банкка қўйдингиз, агарда сизга йилига 10% дан фойда беришини билдирса, у ҳолда 5 йилдан сўнг сизнинг пулингиз А қўшив Б сўмга тенг бўлади. Бундан шундай хулоса чиқариш мумкин, яъни ҳизирги пул А сўм келажакдаги пулдан (А қўшув Б сўмдан) қимматроқ ёки қадрлироқ. Бинобарин, капитал маблағни лойиҳаларига сарфлашда маълум йилгача унинг ҳар йилги қўшимча коэффциентини келтирадиган самарасига қўшиб ҳисоблаш лозим.