Tabiatda biogen elementlarning tarqalishi



Download 21,8 Kb.
bet2/2
Sana08.01.2022
Hajmi21,8 Kb.
#332420
1   2
Bog'liq
tabiatda biogen elementlarning tarqa

10-5

O,15

110-5

Al

7,45

7,12

110-6

0,02

0,01

Fe

5,0

3,8

510-6

0,02

0,01

C

0,15

2,0

0,02

18

21

Ca

3,5

1,37

0,04

0,3

1,9

K

2,5

1,36

0,038

0,3

0,27

Na

2,6

0,63

1,06

O,o2

0,1

Mg

2,0

0,6

0,14

0,07

0,03

Cr

0,02

O,019

-

510-4

110-5

F

0,027

0,02

110-4

110-5

110-4-110-5

Ti

0,6

0,46

110-7

110-7

110-7-110-7

N

0,02

0,1

110-5

0,3

3,1

H

1,0

-

10,72

10

9,7

P

0,08

0,08

510-6

0,07

0,95

S

0,05

0,05

0,09

0,05

0,16

Mn

0,09

0,085

410-7

110-3

110-5

Zr

0,04

0,62

-

510-4

-

Sr

0,04

0,03

110-3

10-4

110-3

Ba

O,04

0,04

510-6

10-4

10-5

Cl

0,048

0,01

1,89

10-2

0,08

Zn

510-3

510-3

510-6

310-4

110-3

Ni

110-2

510-3

310-7

510-5

110-6

Cu

110-2

210-3

210-6

210-4

110-4

B

310-4

510-4

510-4

110-4

110-5

Li

510-3

310-3

1,510-5

110-5

110-4

I

310-5

510-4

110-6

110-5

10-5-10-4

Mo

1,510-2

310-4

110-7

210-5

10-6-10-5

As

510-4

410-4

1,510-6

310-5

10-6-10-5

Br

1,510-4

210-4

710-3

-

110-4

Se

610-5

110-6

410-7

110-7

  -

Hg

710-6

110-6

310-9

110-7

10-6-10-7

Ag

110-5

-

10-9

-

310-6-510-5

Au

510-7

-

410-10

-

110-7

         

            Biomolekulalarning organik qismi bilan  kovalent bog’langan  kimyoviy elementlarning organizmdagi miqdori davriy jadvalning   II A-IY A  guruhlarida yadro zaryadi ortishi bilan kamayib boradi( masalan, O, S, Se, Te qatorida). Organizmda ion holatida mavjud bo’ladigan elementlar (I A,II A guruh elementlari, s-elementlar, YII A guruh p-elementlari) miqdori esa yadro zaryadi ortishi bilan dastlab ortadi, so’ngra kamayadi. Masalan, II A guruhda, berilliydan kalsiygacha elementning organizmdagi miqdori ortadi, so’ngra  bariydan radiygacha kamayadi. Shunga o’xshash YII A guruhda ftordan xlorgacha elementning organizmdagi miqdori ortadi, so’ngra bromdan yodgacha kamayadi.

         Kimyoviy elementlar odam organizmiga turli yo’llar bilan kiradi.Tirik organizmdagi mavjud elementlar yer qobig’ida ham ko’p tarqalgan. Lekin ba’zan chetlanish ro’y bergan. Masalan, yer qobig’ida kremniyning massa ulushi 27,6% bo’lsa, tirik organizmda uning miqdori  110-5 % ga   teng. Alyminiy ham yer qobig’ida 7,45% bo’lgan holda tirik organizmda juda kam(110-5 %).

        Kimyoviy elementlarning organizm tomonidan o’zlashtirilishi, shu element tabiiy birikmasining suvda eruvchanligiga bog’liqdir. Kremniy va alyuminiyning tabiiy birikmalarining  suvda erimasligi, ularning o’zlashtirilishiga to’sqinlik qilsa kerak. Aksincha uglerodning yer qobig’idagi miqdori kam bo’lishiga qaramay (0,15%) organizmdagi miqdori ikkinchi o’rinda (21%) turadi.

        Tabiiy tanlanish natijasida tirik organizmlarning  asosini 6 ta element tashkil qiladi: uglerod, kislorod, vodorod, azot, fosfor, va oltingugurt. Bu elementlar organogenlar deb ataladi.

        Ularning organizmdagi massa ulushi 97,4% ni tashkil etadi.



        Shubhasiz, eng muhim organogen ugleroddir. Uglerod mustahkam kovalent bog’lar hosil qilish xossasiga ega. Kislorod va vodorod organik birikmalarning oksidlovchilik va qaytaruvchilik xossalirini mujassamlashtiradi.Biomolekuladagi kislorod va vodorodning nisbati moddaning disproporsialanishga va tirik organizm muhiti bo’lmish suv bilan ta’sirlashishga moyilligini belgilaydi. Organogenlar suvda yaxshi eriydigan birikmalar hosil  qiladi. Bu ularning organizmda konsentrlanishiga imkoniyat yaratadi.

        Organogenlar va ba’zi metallar ham (temir, magniy) turli xil bog’lar hosil qila oladi. Bu esa tirik organizmdagi biomolekulalarning turli tuman bo’lishiga olib keladi.
Download 21,8 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish