Ta 'Um maktablarining 9- sinfi uchun darslik sifatida tasdiqlagan

Samoderjaviye - Rossiyada monarxiyaning cheklanmagan davlat ti- zimi, mustabid hokimiyat.
Islohot - biror sohadagi mavjud tartiblami tubdan o‘zgartirish.
Agrar islohot - yer-suv, yerga egalik va yer~suvdan foydalanishga oid tartiblami qayta o‘zgartirish. к
Chorizm - Rossiya imperatorining, monarxiyaning cheklanmagan hokimiyatini asoslovchi davlat tuzu^ii.

2.
3.
1. Rossiya siyosiy tuzumini Buyuk Britaniya, Germaniya va Fran- siya siyosiy tuzumi bilan taqqoslang.
Rossiya iqtisodiy taraqqiyotiga xos xususiyatlami qayd eting. Stolipin agrar islohoti mazmuni va oqibatlari haqida nimalami bilib oldingiz?

Rossiya qisM, ekanhgim izo
asosiy tovar g‘alla
Rossiya imperiyasining tashqi siyosati
Rossiya imperiyasi - Rossiya ham yirik mustamlakachi davlatlar- mustamlakachi davlat dan biri bo‘lgan. Bosqinchilik urushlari yo‘li bilan ulkan imperiya vujudga keltirildi. Ayni paytda, Rossiya mustamlakachilik imperiyasi Buyuk Britaniya yoki Fransiya mustamlakachilik imperiyasidan farq qilardi.
Bu farq - Rossiya bosib olgan hududlaming imperiya tarkibi- ga bevosita qo‘shib olinishida edi. O‘ziga qo‘shni davlatlami bosib olganligi sababli Rossiyaning okean yoki dengizorti mustamlakalari yo‘q edi.


Chunonchi, O‘rta Osiyoning bosib olingan qismi imperiya tarkibi- ga qo‘shilib, bu hududda Turkiston general-gubematorligi tashkil etil- ganligi sizga ,,0‘zbekiston tarixi“ darsligidan ma’lum.
Rossiya bosqinchilik siyosatining asosiy yo‘nalishlari Bolqon, Uzoq Sharq, Qora dengiz bilan O‘rtayer dengizini bog‘lovchi Us- monli davlatiga qarashli Dardanell va Bosfor bo‘g‘ozlari hamda O‘rta Osiyoda o‘z hukmronligini o‘matish edi.
Rossiya XIX asming 70-yillaridan keyin ham O‘rta Osiyoda bosqinchilik siyosatini davom ettirdi. 1873-yilda Xiva xonligi vassal davlatga aylantirildi. O‘rta Osiyo esa 1885-yilda to‘la bo‘ysundirildi.
Rossiya- Usmonli davlati urushi
1875-yilda Bosniya va Gersegovinada Usmonli davlati mustamlakachiligiga qarshi qo‘zg‘olon ko‘tarildi. Ular milliy mustaqillik talab qildi- lar. Bolgariyada ham shunday qo‘zg‘olon ko‘tarildi. Biroq qo‘zg‘olon shafqatsizlik bilan bostirildi.
Bolqon inqirozi buyuk davlatlarning manfaatini yana bir bor to‘qnashtirdi. *
1876-yil Serbiya-Usmonli da^ati urushida Usmonli davlati- ning qo‘li baland kela boshladi. Shunday sharoitda Rossiya Usmonli davlatidan Serbiya bilan yarash bitimi imzolashni va armiyasini de- mobilizatsiya qilishni talab etdi.
Usmonli davlati Serbiya bilan tinchlik shartnomasi tuzgan bo‘lsa- da, o‘z armiyasini demobilizatsiya qilmadi. Bu Rossiya uchun ayni muddao bo‘ldi. Bjwsiya 1877-yilning 24-aprel kum Usmonli davlatiga urush e Ion qildi. Serbiya va Chernogonya ham urush harakatlanda qatnashdi. Rossiya Usmonli davlatiga katta talafot. yetkazdi
Rossiyaning muvaffaq.yatlan Buyuk Bntamyam tashv.shga sohb qo ydi va u о z harbiy kemalarim Marmar dengiziga kintdi. Rossiya armiyasi Konstantinopol shahriga bostirib kirsa, Rossiya bilan diplo- matik aloqasini uzishini ma’lum qildi.
1878-yilda San-Stefanoda Rossiya-Usmonli davlati shartnomasi imzolandi. Shartnoma Bolqon yarimoro- lining siyosiy xaritasini tubdan o‘zgartirib yubordi.
Bolgariya Usmonli davlatiga nomigagina qaram, amalda esa mustaqil davlatga aylandi. Chemogoriya, Serbiya va Ruminiya to‘la mustaqil davlatlar deb tan olindi. Usmonli davlatining Rossiyaga katta miqdor- da tovon to‘lashi belgilandi. Biroq San-Stefano shartnomasini Buyuk 70
Britaniya tan olmadi. U bu shartnomani qayta ко‘rib chiqishni talab etdi. Germaniya va Avstriya-Vengriya ham bu talabga qo‘shildilar. Yakkalanib qolgan Rossiya yangi xalqaro kongress - Berlin kongressi chaqirilishiga noiloj rozi bo‘ldi.