Ta 'Um maktablarining 9- sinfi uchun darslik sifatida tasdiqlagan

Buyuk chekinish - rus anniyasining 1915-yil^jahor va yozida og‘ir talafotlar bilan chekinishi.
,,Xlor“ (zaharli gaz) - 1915-yil aprelida birinchi mart a urushlar tarixida ishlatilgan ommaviy qirg‘in (kimy^iy) quroli.

1. 
   Birinchi jahon urushining kelib chiqish sabablari haqida nima- lami bilib oldingiz?
   
2. 
   Urush qay tariqa boshlanib ketdi?
   
3. 
   Germaniyaning yashin tezligida g‘alabaga erishish rejasi qay ta­riqa barbod bo‘ldi? j
   
4. 
   Nega Italiya ,,Udhlar^ttifoqi“ shartnomasidan chiqib ketdi?
   
5. 
   Yevropadagi urush harakatlaridan Yaponiya qay tariqa foydalanib qoldi?
   

1. 
   Frans Ferdinand to‘g‘risida ma’lumot to‘plang.
   
2. 
   „Yashin tezligida g‘alaba“ jumlasiga e’tibor qiling. U yana qa- yerlarda qo llanilgan?
   
3. 
   ,,Luzitaniya“ kemasining cho‘ktirilishini izohlab bering.
   
4. 
   Buyuk Britaniya davlat arbobi Lloyd Jorjning quyidagi so‘zlari- ga sharh bering:
   

„Tarix o‘zining xudbinlarcha qaysarligi bilan quroldosh rus o‘r- toqlarini halokatga duchor etgan Fransiya va Buyuk Britaniya- ning harbiy qo‘mondonligidan javob talab qiladi. Holbuki, ular ruslami osongina qutqarishi mumkin edi“.
9 - Jahon tarixi, 9-sinf
129
§• 1916-1917-yillardagi urush harakatlari
. . . Germaniya hukmron doiralari Rossiyani tor-mor
eta olmagach, yana asosiy e tiborm G arbiy frontga qaratdi. Bundan ko‘zlangan maqsad - Fransiya taqdirini uzil- kesil hal etish edi. Shuning uchun Germaniya Fransiyaning Verden qal’asiga hujum uyushtirdi. Chunki bu qal’a Parijning yo‘lini to‘sib turar edi. Germaniya qo‘shinining hujumi 1916-yilning 21-fevralida boshlandi va 21-martgacha davom etdi. Nemis piyoda askarlari hu- jumga ko‘tarilganda fransuzlar kutilmaganda ulami to‘plardan qattiq o‘qqa tutdilar.
Nemis qo‘shini atigi 7 km oldinga siljiy_ oldi. Germaniya qo‘- shinining Verden yo‘nalishidagi harbiy harakatlari shiddatini yanada kamaytirish maqsadida Fransiya bosh qo‘mondonligi nemislarning Somma daryosi bo‘ylab o‘tgan mudofaa chreig‘ini yorib o‘tishga qa- ror qildi. Fransuz va ingliz qo^hi^ Somrffa daryosi bo‘yida hujumga o‘tdilar. Bu qonli jang noyabrgachrr davom etdi.
Bu jangda inglizlar urushlar tarixida birinchi bor yana bir yangi qurol - tankni ishga soldilar. Po‘latdan yasalgan bu dahshatli qurol dushman qo‘shinini dastlab qattiq sarosimaga solib qo‘ydi. 1916-yil- ning dekabridan boshlab nemis qo‘shini mudofaaga o‘tishga majbur bo‘ldi. 21-dekabrda Verden jangi nihoyasiga yetdi.
. ™ ^S.“"!^a >8'” ^raisli ko'ri^aganJlarajada qirg'inbarot
janglar bo Idi. Ularda har ikki tomondan 2 milhondan ortiq jangchi halok bo'lgan. Verden jangining tarixga „Verden qirg‘ini“ nomi bitan farganl.gr bejiz emas. .
. Germaniya qo shim 1916-yil fevral oyida