T. Xudayshukurov

2.2.Etiket qoidalari va ularning biznesmenlar uchun    ahamiyati 
 
 
Inson  jamiyat  mahsuli  hisoblanadi.  Yuqorida  ta’kidlanganidek,  u 
boshqalardan  ajralgan  holda  hyech  qachon  va  hyech  qayerda  yashay 
olmaydi,  baxtli  bo’laolmaydi.  Shu  boisdan  ham  “odam  odam  bilan  tirik” 
deb  bekorga  aytilmagan.  Halq  tajribasiga  asoslangan  bu  ibora  juda  ham 
chuqur  ma’noga  ega,  chunki  odamlar  bir–birlari  bilan  gaplashmasa, 
o’zlarining  xursandchiliklarini,  his–tuyg’ularini  va  g’am–g’ussalarini 
boshqalar bilan baham ko’rmasa, ular yashay olmaydilar. 
 
Munosabatga  tushish  orqali  odamlar  o’z  fikrlarini,  atrof–muhitga, 
voqyea  va  hodisalarga  hamda  boshqalarga  bo’lgan  munosabatlarini 
bildirishadi.  Bundan  tashqari  odamlar  bir–birlari  bilan  muloqot  qilish 
jarayonida  sodir  bo’layotgan  voqyealar  va  hodisalar,  boshqa  masalalar, 
hatto  o’ziga  bo’lgan  izzat–hurmat  darajasi  to’g’risida  ma’lumotlar    oladi, 
ya’ni  o’zining  qiziqishlari  bo’yicha  ma’lumotlarga  bo’lgan  talabini 
qondiradi.  Boshqalar  bilan  munosabatga  tushishning  eng  muhim 
tomonlaridan biri yana shundan iboratki, odam ijobiy energiya oladi, uning 

---

 
 
13 
kayfiyati  yaxshilanadi,  hayotga  va  o’z  kasbiga  bo’lgan  qiziqishi  yanada 
oshadi.  Shuning  uchun  ham  odamlar  azaldan  bir–birlari  bilan  yaxshi 
munosabatda bo’lishga va yaqin yashashga harakat qilishib kelishgan. 
 
Odamlarning  bir  jamiyatda  tinch–totuv  yashashining  va  turli 
sohalarda  muvaffaqiyatli  faoliyat  ko’rsatishining  aosida  ming  yillar 
davomida  shakllangan  va  ushbu  jamiyatda  qabul  qilingan  urf–odat 
qoidalari  (bir–birlari  bilan  muloqotga  tushish,  yurish–turish  va  turli 
vaziyatlarda o’zini tutish) va rasm–rusumlarga itoat qilish yotadi. Bugungi 
kunda  har  bir  soha  xodimlari  uchun  etiket  qoidalari  shakllangan  va 
ularning hayotida katta o’rin tutadi.  
 
Xizmat  turlari  doiralarida  xizmat  etiketiga  amal  qilinadi.  Xizmat 
etiketi umumfuqarolik etiketining bir turi hisoblanib, xizmat ko’rsatish va 
ishlab  chiqarish  sohalarida  faoliyat  qiladigan  xodimlarning  turli 
vaziyatlarda  uchrashuvlarida  munosabatga  tushish,  yurish–turish  va 
kiyinish qoidalarini o’z ichiga oladi. 
 
Biznes–etiket  xizmat  etiketining  bir  turi  hisoblanadi.  U  biznes 
faoliyatida    itoat    qilinishi    kerak    bo’lgan    qoidalar    majmuidan    iborat. 
Biznes–etiket qoidalari biznesmen uchun o’ta katta ahamiyatga ega. Ularni 
o’rganib,  egallab  olish,  birinchidan,  biznesmen  uchun  madaniyat  belgisi 
hisoblanadi,  ikkinchidan,  ularga  rioya  qiladigan  kishilarning  faoliyati 
muvaffaqiyatli  bo’ladi.  Biznes–etiket  qoidalarini  bilmaydigan  va  uning 
natijasida  hamkorlar  va  hamkasblari  bilan  muomala  qila  olmaydigan 
biznesmenlarning ishlari tez bitmaydi, bitsa ham qiyinchiliklar bilan bitadi, 
faoliyat  natijasi  esa  doimo  yaxshi  bo’lavermaydi.  Shu  sababli  ham  o’zini 
madaniyatli deb hisoblaydigan biznesmenlar etiket qoidalarini yoshligidan 
boshlab butun umri bo’yicha o’rganishadi. Hozirgi vaqtda etiket qoidalari 
boshlang’ich maktabdan boshlab o’rganiladi.