T oshkent axborot texnologiyalari universiteti

 
 
 
 
 
 
 
 
 
2
g
E



3 / 2
2
2
2
2
g
E
n
p
kT
i
i
m m kT
n
p
e
h












2
i
p
n
n


---

O’QUV-USLUBIY MAJMUA FIZIKA 
––––––––––––––––––––––––––––––{ 405 }–––––––––––––––––––––––––––––– 
 
 
34-MA’RUZA: QATTIQ JISMLAR FIZIKASI 
Reja: 

1.
 
Aralashmali yarim o’tkazgichlar, ularning elektr o`tkazuvchanligi 
2.
 
Aralashmali yarim o’tkazgichlardagi zaryad tashuvchilar kontsentratsiyasi
3.
 
O’tkazgichlar elektr o’tkazuvchanligi va uning haroratga bog’lanishi
Kirishmali yarim o‘tkazgichlar
Hattoki yetarlicha toza bo‘lgan yarim o‘tkazgichlarda o‘zining xususiy energetik 
sathlarini hosil qiluvchi kirishma atomlari mavjuddir. Bu energetik sathlar, yarim 
o‘tkazgichning taqiqlangan sohasida valent sohasi shipi va o‘tkazuvchanlik sohasi tubidan 
har xil masofalarda joylashishi mumkin. Ayrim hollarda, yarim o‘tkazgichga kerakli 
elektrofizik xususiyatlarni berish uchun, ataylab, kirishma atomlarini kiritadilar. 
Kirishma atomlari energetik sathlarining asosiy turlarini ko‘rib chiqamiz. 
Donor sathlar 
Kremniy olmos tipidagi kristall panjaraga ega bo‘lgani uchun, bu
panjarada har bir atomning to‘rtta eng yaqin qo‘shnisi bor, ular bilan 4 ta valent elektronlari 
orqali kovalent bog‘lanishni hosil qiladi. Kremniy panjarasining tekislikdagi shartli ravishda 
ko‘rinishi 1 – rasmda tasvirlangan.